Haber: Mert Osman Erman
70 yaşındaki Rus siyasi parti lideri Sergey Mironov, şu anda evli olduğu bir kadın tarafından 2022'de alınan iki yaşındaki bir kızın evlat edinme kaydında adı geçiyor.
Kayıtlar, kızın kimliğinin Rusya'da değiştirildiğini gösteriyor.
Mironov, yorum taleplerine yanıt vermedi.
Çocuk, Rus güçleri şehri kontrol altına aldığında Kherson Bölgesel Çocuk Yuvası'ndan kaybolan 48 çocuktan biriydi.
Bu çocuklar, Ukrayna hükümetine göre, 2022'deki tam ölçekli istilanın başından bu yana Rus güçleri tarafından alınan yaklaşık 20.000 çocuktan sadece birkaçı.
Bu yılın başlarında Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Ukraynalı çocukların iddia edilen yasa dışı sınır dışı edilmesi nedeniyle Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çocuk Hakları Komiseri Maria Lvova-Belova için tutuklama emirleri çıkardı. Rus hükümeti, Ukraynalı çocukları sınır dışı etmediklerini, onları savaştan korumak amacıyla tahliye ettiklerini söylüyor.
BBC, Ukraynalı insan hakları soruşturmacısı Victoria Novikova ile işbirliği yaparak Margarita ve diğer çocukların başına ne geldiğini öğrenmeye çalıştı. Novikova, bu konuda yeni kanıtlar içeren bir dosya hazırlayarak bunu Ukrayna başsavcılığına sunacak ve ardından UCM'ye iletecek.
Margarita'nın etrafındaki gizem, lilak renkli bir elbise giymiş bir kadının, 10 aylıkken Ağustos 2022'de bronşit nedeniyle tedavi gördüğü Kherson çocuk hastanesine gelmesiyle başladı.
Margarita, yerel çocuk yuvasının en genç sakinlerinden biriydi, bu yuva tıbbi sorunları olan çocuklara veya ebeveyn haklarını kaybetmiş veya ölmüş çocuklara bakıyordu.
Margarita'nın annesi doğumdan kısa bir süre sonra velayeti bırakmıştı ve babasının nerede olduğu bilinmiyordu.
Margarita'yı ziyaret eden kadın, Dr. Lyutikova'ya göre, "Moskova'daki çocuk işleri başkanı" olduğunu söyledi.
Kherson - şu anda Ukrayna'nın kontrolünde - o zamanlar altıncı ayını Rus işgali altındaydı.
Kadın ayrıldıktan kısa bir süre sonra, Dr. Lyutikova, yeni atanan bir Rus yetkilisinden sürekli telefon aramaları almaya başladığını söylüyor. Yetkili, Margarita'nın derhal yuvaya geri gönderilmesini talep etti.
Bir hafta içinde Margarita hastaneden taburcu edildi. Ertesi sabah, çocuk yuvasındaki görevlilerden onu bir yolculuk için hazırlamaları istendi.
Lyubov Sayko, yuvadaki bir hemşire, "Korktuk, herkes korktu" dedi.
Rus erkekleri - bazıları askeri tarzda kamuflaj pantolonları giyen, biri siyah gözlük takan ve bir çanta tutan - kızı almaya geldiğinde neye benzediğini anlattı.
"Bir film sahnesi gibiydi," dedi.
Ancak bu sadece başlangıçtı. Yedi hafta sonra, Rus milletvekili kıyafetleri giymiş Igor Kastyukevich, diğer yetkililerle birlikte, geriye kalan çocukların sınır dışı edilmesini düzenlemeye başladı, bunlardan biri de Margarita'nın üvey kardeşi Maxym idi.
"Ellerimizden aldılar ve çıkardılar," dedi Sayko.
Kastyukevich'in Telegram'da paylaştığı video görüntüsü, çocukların dış giysileriyle sarılmış şekilde otobüslere ve ambulanslara taşındığını ve uzaklaştırıldığını gösteriyordu.
Çocuklar yüklendiği sırada "Çocuklar, Kırım'da güvenli koşullara götürülecek," dedi Kastyukevich. Kırım, Rusya tarafından 2014 yılında Ukrayna'dan ilhak edildi. Kastyukevich, etkinliği insani bir görev olarak tasvir etti.
Gece treni
BBC, son beş aydır Margarita ve diğer 47 çocuğu bulmaya çalışıyor, Victoria Novikova ile birlikte çalışıyor.
Rusya gibi geniş bir yerde kaybolan çocukları bulmak kolay bir görev değil, 17 milyon kilometrekarelik bir ülke.
İlk görev, geçen Ağustos'ta Margarita'yı ziyaret eden lilak renkli gizemli kadını kimliğini belirlemekti. Victoria, Margarita'nın Moskova'daki bir hastaneye tıbbi testler için transferine izin veren bir Rus belgesini buldu. Belgede bir kadın adı geçiyordu: Inna Varlamova. Sosyal medyada yapılan bir araştırma, bu kadının gizemli lilak renkli kadın olduğunu doğruladı.
Daha sonra, Ms. Varlamova'nın Rus parlamentosunda, hangi kapasitede olduğu belirsiz, çalıştığını ve Moskova yakınlarındaki Podolsk'ta mülk sahibi olduğunu keşfettik.
Misterin bir kısmını çözmüştük. Ancak sorular kalmıştı.
Dr. Lyutikova, çocuğun alındığı gece, "Margarita'nın özel bir muayeneye ihtiyacı yoktu" dedi.
"Neden küçük bir çocuğu bu kadar uzağa götürüyorsun?" dedi.
Panorama, bu çocuğun Margarita olduğuna dair deliller olduğunu gösteren trene ait kayıtları elde etti. İçerideki kaynaklardan gelen bu kayıtlar, Varlamova'nın Ukrayna'nın işgal edildiği gün geldiğini gösterdiği gibi, aynı gün.
O gece, saat 12:20'de Varlamova Moskova'ya dönen trende ek dönüş biletleriyle geri gitti.
Kanıtlar, Margarita'nın bu gece treniyle kaçırıldığını gösteriyor.
Ancak neden?
Bir Rus kaynağı daha önemli bir bilgi daha sağladı: Varlamova'nın son zamanlarda siyasi parti lideri Sergey Mironov'la evlendiğini gösteren bir belge. Mironov, eski bir paraşütçüdür ve Rusya'nın devlet tarafından onaylanmış muhalefetinin bir parçasıdır ve Putin'i desteklemektedir. Birçok Batılı ülke, bunlar arasında Birleşik Krallık ve AB, tarafından yaptırılmıştır.
Ardından önemli bir keşif geldi.
Inna Varlamova ve Sergey Mironov adında bir çiftin Aralık ayında oluşturulan bir doğum kaydına eriştik. Çocuğun ebeveynleri olarak Inna Varlamova ve Sergey Mironov adları geçiyordu. Giriş düzensizdi, çocuğun doğumuna dair orijinal bir kayıt göstermiyordu.
"Marina'nın" doğum günü, 31 Ekim 2021 olarak listelenmişti - Margarita'nın doğduğu gün.
"Marina'nın doğum gününün Margarita'nın doğum günüyle aynı olduğunu gördüğümde, 'bingo' olduğunu fark ettim," dedi Victoria.
Anonim Rus kaynakları aracılığıyla ekibimize şimdi Margarita'nın evlat edinme kaydına eriştik. Margarita Prokopenko, evlat edinen babası Sergey Mironov'a atfen Marina Mironova olarak yeniden adlandırılmıştır. Doğum yeri olarak Podolsk belirtilmiştir.
Rus hükümeti, Margarita'nın durumu hakkında bilgi sahibi olmadığını ve yorum yapamayacağını söyledi.
Evlatlık dekreleri
Savaş suçu neyin teşkil ettiğini tanımlayan Cenevre Sözleşmesi, savaş zamanlarında sivilleri sınır dışı etmenin yasa dışı olduğunu, ancak güvenlik veya zorunlu askeri nedenler ve geçici olarak olduğu durumlar dışında olduğunu belirtir. Sözleşme ayrıca bir çocuğun aile durumunu değiştirmeyi yasaklar. Bu yılın başlarında UCM, yasa dışı olarak yüzlerce Ukraynalı çocuğun yetimhanelerden ve çocuk yurtlarından sınır dışı edilmesinin, bu çocukları "kalıcı olarak kendi ülkelerinden uzaklaştırmak amacıyla" gerçekleştirildiğini iddia ederek Putin ve çocuk hakları komiseri Maria Lvova-Belova'yı suçladı.
Bu, Putin'in Rusların Ukraynalı çocukları evlat edinmelerini kolaylaştıran dekreler imzalamasının ardından geldi.
Lvova-Belova, Rusya'nın yalnızca çocukları koruyucu bakım veya vesayete alması gerektiğini söyledi.
"Evlatlık alınmaz," dedi geçen ay. "Bu çok önemli bir gerçek çünkü evlatlık, çocuğun tamamen yerli olması anlamına gelir. Soyadını, adını, ikinci adını değiştirebilirsiniz, doğum yerini değiştirebilirsiniz."
Ancak soruşturmamıza verdiği yanıtta Rus hükümeti, Rusya'nın, Ukrayna'nın yeni ilan edilen bölgelerinden evlatlık alınmasına izin vermediğini söylemek "yanlış" olduğunu belirtti. Artık büyük bir kısmını Rus olarak kabul ettiğini ve orada yaşayan insanları, çocukları dahil, vatandaşları olarak gördüğünü söyledi.
Bir çocuk alındı
Sergey Mironov ve Inna Varlamova'ya, Margarita'nın şu anda nerede olduğunu sorduk, ancak cevap vermediler.
Evin diğer çocuklarının çoğu muhtemelen hala Rus ellerinde olduğuna inanılıyor. Rus yetkililere göre en az 17'si Kırım'da bulunuyor. Victoria Novikova'ya göre, hepsinin Ukrayna'da akrabaları var.
Ukrayna, Rusya'ya götürülen 19.546 çocuğu tespit ettiğini iddia ediyor. İddiaya göre bunlardan azı 400'ü geri dönmüş. Rusya, bu rakamları reddediyor.
Moskova, eğer meşru bir talep yapılırsa ve aile veya arkadaşlar çocukları almaya gelirse, onları aileleriyle birleştireceklerini söylüyor. Ancak birçok ebeveyn çocuklarının nerede olduğunu bilmiyor, onları bulma ve geri alma süreci zor ve karmaşık.
Kherson Çocuk Yuvası'ndan sadece bir çocuğun Ukrayna'ya geri getirildiğini biliyoruz. Geçen ay, sağlık durumu için bir operasyon bekleyen üç yaşındaki Viktor Puzik, Kırım'dan annesi Olha tarafından alındı.
Beklemek, onun güvende olduğunu bilmek işkenceydi, dedi.
"Sürekli düşünüyordum, nerede, nasıl? Yaşıyor mu yoksa değil mi? Her şey aklımdan geçti."
Victoria, Kherson Çocuk Yuvası'ndan kaybolan diğer tüm çocukları bulmak istiyor ancak bunların kısa sürede izini kaybedebileceinden endişeli.
"Zaman bizim lehimize değil," diyor. "Sorun şu ki [Rus yetkililer], Rus doğum belgeleri veya hatta pasaport verirken çocukların kimliğini silmeye çalışıyorlar."
Bu arada, Margarita'yı Ukrayna'ya geri döndürme umudunu kaybetmedi.
Henüz Margarita'yı alacak akrabaları bulamadığı için kendisi, Ukrayna hükümeti tarafından küçük kızın yasal vasisi olarak atandı ve onu geri getirmek için Rus yetkililerine başvurma planları yapıyor.
"Dünya Margarita'nın varlığını bilmeli. Onu silmeye çalıştılar. Onu geri getirmemiz gerekiyor."
