Haber: Mert Osman Erman
Eski statü quo özellikle İsrail işgali altında yaşayan Filistinliler için tehlikeli ve acı vericiydi. Ancak o aşina bir durumdu. Sonra 7 Ekim'den sonra Hamas saldırıları ve İsrail'in tepkisiyle yıkıldı.
Savaşın şoku, eski düşünceyi silip süpürerek daha iyi bir gelecek için zorlu seçimleri zorlayarak değişimi hızlandırabilir. Ya da liderleri ve vatandaşları bir sonraki raund için hazırlanmak üzere derin bunkarlara iter.
Yahudiler ve Araplar, 20. yüzyılın başından bu yana, nehrin doğusundan Akdeniz'e kadar olan küçük, çok arzulanan toprak parçasının kontrolü üzerine karşı karşıya gelmiş ve bazen savaşmışlardır. Belki de en güvenli, en üzücü bahis, yeniden şekillendirilmiş çatışmanın devam edeceğini varsaymaktır. Sonuçta, bu, 1948'de İsrail'in bağımsızlığını kazandığından bu yana her Orta Doğu savaşından sonra yaşanan şeydir.
Ancak başka seçenekler de var. İşte olayların merkezindeki bazı bireylerin yaptığı argümanlardan bazıları.
Benjamin Netanyahu
İsrail'in başbakanı, eğer varsa, 7 Ekim'deki saldırıları mümkün kılan güvenlik ve istihbarat hatalarından onu sorumlu tutan İsrail'deki rakipleri, Netanyahu'nun gerçek planının sadece iktidarda kalmak ve ciddi yolsuzluk suçlamalarından kurtulmak olduğunu söylüyor.
Netanyahu, kariyerini İsrail'i güvende tutabilen tek adam olduğu mesajı üzerine inşa etti. Hamas, zaten İsrail içindeki siyasi çekişme tarafından ciddi şekilde zarar görmüş olan markasını paramparça etti. Başbakanın savaştan sonra ne olacağına dair genel açıklamaları, İsrail'in zafer ilan edebilmesi durumunda, Gazze'nin devam eden işgaretine işaret ediyor. İsrail yetkilileri, sınır boyunca tampon bölgeler kurma konusunda konuşmuşlar, ancak herhangi bir ayrıntı sunmamışlardır.
Netanyahu, bulunabilirlerse, yabancı barış güçlerine rol vermemeyi reddetti. Ürdün'ün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi, Arap devletlerinin İsrail'in bıraktığı "karmayı temizlemeyeceğini" zaten söyledi.
"Gazze'ye giden Arap birlikleri olmayacak. Hiçbiri. Düşman olarak görülmek istemiyoruz."
Netanyahu, ayrıca ABD Başkanı Joe Biden'ın Hamas'ı Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas liderliğindeki Filistin Otoritesi ile değiştirmeyi önerdiği planı da reddetti. Netanyahu, PA'nın güvenilir olamayacağını ve terörü desteklediğini iddia ediyor, ancak PA'nın İsrail'i tanıdığını ve güvenlik konusunda işbirliği yaptığını söylemesine rağmen.
Joe Biden
Başkan Biden'ın gelecek vizyonu, Benjamin Netanyahu'nunkinden çok farklı. Biden, İsraillilere önemli ölçüde askeri, diplomatik ve duygusal destek vermeye devam ediyor. Ailelerini ziyaret etti, rehinelerin ailelerini kucakladı ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde ateşkes kararlarını engellemek için ABD veto hakkını kullanmak için diplomatlarını görevlendirdi. Biden, bölgeye iki uçak gemisi saldırı grubu gönderdi ve İsrail'e büyük miktarda silah gönderdi.
Karşılığında, ABD Başkanı İsrail'in bir tür canlandırılmış barış sürecine geri dönmesini istiyor. Sonunda Filistin bağımsızlık ilan ederken İsrail'in İsrail ile yan yana bağımsız bir Filistin için düzenlemeler yapmasını istiyor.
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas da bu fikre katılıyor. O, 7 Ekim'den bu yana büyük ölçüde bir gözlemci olmuştur. Bu hafta Reuters'a verdiği nadir bir röportajda, savaştan sonra bir barış konferansının düzenlenmesi gerektiğini ve bu konferansın Filistin devletinin kurulmasına yol açacak bir politik çözüm bulması gerektiğini söyledi. "İki devletli çözüm", Amerika ve batılı müttefiklerinin 1990'ların başından bu yana resmi hedefi olmuştur. Gerçekleşmesi için yapılan yıllarca süren müzakereler başarısız oldu. Barış süreci çöktükten bu yana neredeyse bir çeyrek yüzyıl boyunca, bu terim boş bir slogan olmuştur. Biden, çatışmayı sona erdirecek tek şeyin bir politik çözüm olduğunu doğru bir şekilde savunarak, onu canlandırmak istiyor.
Biden, başkan yardımcısı Kamala Harris'i geçen hafta Dubai'ye gönderdi ve Gazze için Amerika'nın kırmızı çizgilerini belirleyen bir konuşma yapması için görevlendirdi.
Beş prensibi ortaya koydu.
"Zorla yerinden etme, yeniden işgal, kuşatma veya abluka, toprakta azalma ve Gazze'yi terör platformu olarak kullanma."
"Birleşik bir Gazze ve Batı Şeria'nın Filistin Otoritesi altında olmasını ve Filistin seslerinin ve arzularının bu çalışmanın merkezinde olmasını görmek istiyoruz."
İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Filistin bağımsızlığını engellemek için sürekli olarak çalıştı, görevde olmasa bile. Eğer iki devletli çözüm canlandırılabilirse, o başbakanlık yaparken olmayacaktır.
Simcha Rotman
Ben, Simcha Rotman'ı, İsrail'in parlamentosu olan Knesset'te, aşırı sağdaki Dini Siyonist Parti için önde gelen bir milletvekili olduğu yerde ziyaret ettim. Benjamin Netanyahu'nun hükümeti, Rotman'ın partisinin ve diğer sert çizgili Yahudi milliyetçilerinin desteğine bağlıdır. Güçleri, 1967'de ele geçirilen topraklara Yahudileri yerleştirme hareketinin dinamizminden gelmektedir. O zafer anından itibaren, bazı İsrailliler Siyonist girişimini, özellikle Batı Şeria, Doğu Kudüs dahil olmak üzere, ve Gazze Şeridi'ni içeren yeni işgal edilmiş Filistin topraklarına genişletmeye karar verdiler.
1967'den bu yana, 2005'te İsrail'in çekildiği Gaza'yı terk etmek zorunda kalmalarına rağmen, büyük bir başarı elde ettiler. Şu anda 700,000'e yakın İsrailli Yahudi, Batı Şeria'nın işgal edilmiş bölgesinde, Doğu Kudüs dahil olmak üzere yaşıyor. Yerleşimci liderler kabinede yer alıyor ve bu girişim İsrail siyasetinin merkezinde bulunuyor.
Şimdi İsrail, Hamas'la savaşırken, örgütü bir kez ve sonsuza kadar yok etme sözü verirken, Yahudi milliyetçileri, 1967'den bu yana sahip oldukları en büyük fırsatı görüyor. 7 Ekim'den bu yana, Batı Şeria'daki silahlı yerleşimciler, askerler ve polis tarafından desteklenerek, Filistinli çiftçilerin zeytinlerini hasat etmelerini veya tarlalarını işlemelerini engelledi. Yerleşimciler, İsrail ve uluslararası hukuka göre yasa dışı olan karakolları sağlamlaştırmak için yasadışı yollar yapmışlardır. Her yerde Yahudi yerleşimcilerin Gazze'ye geri dönüşünü talep eden afişler bulunmaktadır.
Yerleşimciler ayrıca Filistinlileri öldürdü ve evlere saldırdı. Dozerli adamlar geceleyin Hebron'a yakın Khirbet Zanuta köyünü yok etmek için geldi. 200 Filistinlinin yaşadığı köy, silahlı ve saldırgan yerleşimciler tarafından zorla çıkarılan bir halka sahipti.
Uluslararası hukuk, bir işgal gücünün ele geçirdiği topraklara vatandaşlarını yerleştirmemesi gerektiğini söyler. İsrail ise bu hukukun uygulanmadığını iddia ediyor.
"İşgal kelimesi değil," Simcha Rotman Knesset'te bana dedi.
"Kendi toprağınızı işgal edemezsiniz. İsrail, İsrail'in toprağı olduğu için İsrail'de bir işgalci değil."
Simcha Rotman ve diğer Yahudi milliyetçiler için, Gazze aynı zamanda İsrail'in toprağının bir parçasıdır.
"İsrail topraklarında güvenliğimizden sorumlu olan tek kişinin İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) olmasını sağlamamız gerekiyor. Terör örgütünün, adı ne olursa olsun, kontrolümüzü ele geçirmemesi gerekir. Hamas mı olacak? Fatah mı olacak? Farketmez. Terör örgütü, hayatlarımızın kontrolünü elinde bulunduramaz."
Mustafa Barghouthi
7 Ekim savaşı bittikten sonra Filistin seçimleri olursa, Mustafa Barghouti'nin başkanlık için aday olma olasılığı yüksektir. O, Filistin Ulusal İnisiyatifi'nin genel sekreteridir. Hamas'taki İslamcı aşırılıklara ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas liderliğindeki Fatah'a, onu yolsuz ve beceriksiz olarak gördüğü bir alternatif olmayı amaçlıyor. Barghouthi, işgale karşı direnişin meşru ve yasal olduğuna inanıyor, ancak bunun şiddetsiz olmasını istiyor. Ofisinde Batı Şeria'daki Ramallah'ta, Mustafa Barghouthi bana İsrail'in sadece Hamas'a değil, aynı zamanda Filistin bağımsızlığı ve özgürlüğü fikrine de ezici bir darbe vurmak için savaşı kullandığını söyledi. Barghouthi gibi birçok Filistinli, olanların 1948 olaylarının karanlık bir yankısı olduğunu düşünüyor; İsrail bağımsızlığını kazandığında 700.000'den fazla Filistinlinin evlerini terk ettiği veya silah zoruyla zorla çıkarıldığı olaylar. Filistinliler buna al-Nakba, yani "felaket" diyor ve İsrail'in bunun tekrar yaşanmasını istediğine inanıyor.
"Başlangıçtan itibaren%100 eminim ki ana hedefleri, Gazze'nin etnik temizliğiydi, tam anlamıyla etnik temizlik yapmaya çalışmak, insanları Mısır'a itmeye, korkunç bir savaş suçuna. Ve eğer bunu başarırlarsa, bir sonraki hedefleri Batı Şeria'yı etnik temizlik yapmaya zorlamak ve insanları yanlarına katmaya çalışmak olacak."
"Eğer tüm Gazze'lileri etnik temizlemede başarısız olurlarsa, Netanyahu'nun B planının Gazze Şehri'ni ve Gazze'nin kuzeyini tamamen İsrail'e ilhak etmek ve bunu bir güvenlik bölgesi olarak ilan etmek olduğuna eminim."
Barghouthi, İsrail'in askerlerinin uzun vadeli olarak Gazze'de kalması durumunda ülkenin kötü bir gelecekle karşılaşacağını uyarıyor.
"İsrail önce bunu yaptı ve işe yaramadı. Ve işgaline direniş olacak, bunu tolere edemezler. Ve bu yüzden Netanyahu'nun gerçek hedefi gerçekten etnik temizlik yapmak. Gazze'yi insanlar olmadan askeri kontrol altında tutmak istiyor. İyi biliyor ki Gazze'de insanlarla başa çıkmak yönetilemez bir şey."
Barghouthi, Gazze'nin demokratik bir Filistin devletinin bir parçası olması gerektiğine inanıyor.
"Biz Filistinliler büyümüş insanlarız. Hiç kimsenin himayesine ihtiyacımız yok. Hayır, başkalarının bize nasıl yönetmemiz gerektiğini söylemesine ihtiyacımız yok."
Bu kriz, daha fazla bölümü olacak gibi görünüyor. ABD'nin BM Güvenlik Konseyi'ndeki son ateşkes kararını veto etmesi, İsrail'e savaş sürdürme konusunda daha fazla zaman kazandırıyor. Ancak bu ekstra zaman sınırlı, ve Biden'ın İsrail'e olan devam eden desteği, Amerika'nın gelecek seçim yılında siyasi bir maliyet taşıyor. Kendi Demokrat partisinin etkili üyeleri, yaptıklarına karşı çıkıyor, ve onun desteğine ihtiyaç duyan daha genç seçmenler de aynı şekilde. Biden yönetimi zaten İsrail'in sivilleri koruma ve savaş yasalarına saygı göstermesi konusundaki tekrarlı taleplerini görmezden gelmesinden derin rahatsızlık duyuyor.
İsrail'in Benjamin Netanyahu'nun vaat ettiği ezici zaferi elde etmekte zorlanabileceği düşünülmektedir. Netanyahu, sadece Hamas'ı bir askeri güç olarak yok etmekle kalmayıp aynı zamanda onun yönetim kapasitesini de yok etmeyi amaçlayarak zafer için yüksek bir çıta koydu. İsrail'in geniş askeri gücü, Amerikan destekli güçlendirilmiş olmasına rağmen, Hamas'ın savaşma kapasitesini henüz yok etmedi. İslamcı milliyetçilik olan Hamas inancı, birçok Filistinlinin zihinlerine yerleşmiştir. Silahlar genellikle fikirleri öldürmez, aksine pekiştirir.
Gelecek karmaşık ve tehlikeli görünüyor. Gazze'deki savaş düzenli bir şekilde sona ermeyecek gibi görünüyor.
