Mertebe mertebe tamamlar aslını.
“Kâmil İnsan” en büyük parçasıdır matruşkanın, en alt katmanıda beşer olan insan’dır.
Bu oluşum, parçadan bütüne “Tüme” bütünlüğe “Tek”liğe giden bir silsileyi izler.
Bu yol(mertebeler) yukarıdan aşağıyadır.
İçten dışarıya değil ,dışardan içeriyedir.
1.Nefs-i Emmâre ( En aşağı mertebe)
2.Nefs-i Levvâme
3.Nefsi Mülhime
4.Nefsi Mutmâinne
5.Nefsi Râziye
6.Nefsi Merdzîyye
7.Nefsi Kâmile
Nefsi Emmâre:
Devamlı kötü işler emreden nefis demektir. Bu nefsin sıfatı, hep kötü işleri istemektir. Kötü işleri güzel görür, kalbi devamlı o tarafa çeker. Ahiret derdi, ölüm düşüncesi, hesap sorgusu, azap kaygısı yoktur. Sadece keyfini, şehvetini, rahatını düşünür. Buna ulaşmak için helal haram diye sınır taşımaz. Her yolu kullanmak ister.
Kafirlerin, münafıkların ve devamlı günaha dalan kimselerin nefsi bu sıfattadır. Bunun tedavisi, samimi tövbe ve terbiyedir.
2) Nefsi Levvâme:
Kendini kınayan, kötüleyen, azarlayan nefis demektir.
Tövbe ve terbiye ile bir derece uyanan nefis, bu merhalede kendi işlediği kötülükleri önce zevk alıp yapsada peşinden pişman olur, kendisini kınar yapmamak için karar verir.
Ancak günah önüne gelince duramaz, yine içine düşer. Sonra pişman olur.
İyilik ile kötülük arasında bocalar durur.
Eğer nefs, ilahi rahmet ve manevi bir feyiz ile desteklenirse bu halden kurtulur.
3) Nefsi Mülhime: İlham, feyiz ve keşfe ulaşan ve hayırda kalbe yoldaş olan nefis demektir.
Nefsi tövbe ve günahların ağırlığından ve şehvet batağından kurtulup itaate yönelirse, ilham ve feyz almaya kabiliyet kazanır. Artık, haramdan kaçar, hayra koşar. İbadet ve zikirden lezzet alır. Kalbinde ilahi aşk ateşi parlamaya başlar. Bu nur ile iyi ve kötüyü seçer.
Ancak şeytan bu kimsenin de kalbine girmeye yol arar. Peşini bırakmaz. Onu günah ile kandıramazsa, ibadetleri için kandırmaya çalışır. Ona (insanlar helakte ama sen kurtuldun) der. Haktan koparmaya uğraşır. Bu yoldaki hak yolcusu manevi terbiye altına girerse tehlikeden kurtulur. Yoksa gizli yollarla tehlikeli hallere düşme ihtimali mevcuttur.
4) Nefsi Mutmâinne:
Huzur bulmuş, sakin olmuş, rahatlamış, ıstırabı dinmiş, şek ve şüphesi gitmiş nefis demektir.
Bu mertebe yüce Allaha dostluk yani velayet mertebesidir.
Bu merhalde nefis, kalple birlikte bütün ilahi emirlere sevgiyle uyar. Şek ve şüphesi kalmaz ıstıraptan kurtulur.
Manevi tecellilere ulaşır; feyizlenir, tatlanır, artık her işte cenabı Hakkın rızasını hedef alır. Ona teslim olur. İtaati süreklidir.
5) Nefsi Râziye:
Allahtan razı olan, Ondan gayri her şeyi gözünden silip atan ve sadece Rabbine nazar eden nefis demektir. Bu sıfata ulaşan nefis, kendi iradesini yüce Allahın iradesine teslim eder. Onun için sever, Onun için kızar; onun için yaşar.
Acı tatlı her şeyde ilahi rızayı arar, edebi korur.
Herkese rahmet olur, kimseye sıkıntı vermez. Bütün insanlara şefkat gözüyle bakar.
6) Nefsi Merzîyye:
Yüce Allahın kendisinden razı olduğu nefistir.
Bu nefis sahibi öyle terbiye olmuştur ki, ne yapsa Allah rızasına uygun olur.
Günahları unutur; ilahi aşk denizinde yüzer; her şeyi ile aleme rahmet olur. Ona keşif ve keramet olarak ne verilirse, o Allah rızasında başka bir şeye iltifat etmez. Bu makam büyük velilerin, ariflerin, kamil insanların makamıdır.
7) Nefsi Kâmile:
Kamil, olgun, tertemiz, safi nefis demektir.
Bu makamdaki nefs sahipler Alah Tealanın en seçkin ve en has kullarıdır. Onlar ilahi aşkı ve edebi en üst düzeyde temsil eden kutup insanlardır.
Onlar Allahın yer yüzündeki delili ve peygamber varisidirler.
Halkı irşad ile görevlidirler.
Bütün güzel ahlakları bünyelerinde toplamışlardır.
Gavs, Kutup diye anılan zatlar bu makamdadır.
Onlar yüce Hakkı sever, halkta onları sever. Onlar Allahtan korkar, halkta onlardan korkar. Onlar Cenabı Hakka hizmet eder; bütün alemde onlara hizmet eder. Onlar Allahtan razıdır; kafir ve gafiller hariç cümle alemde onlardan razıdır.
İnsanda kâmile varmak dileğiyle.İyi yolculuklar hepimize.Unutmadan yine bir sözümle yazıma son vermek istiyorum:
“Kişinin zannı neyse aynada tecelli eden odur. Kişinin zannı kadardır bilinen” !
Selam ve Sevgilerimle
