Haber: Mert Osman Erman
Çin'in sosyal medya platformu Weibo'da birinci sıradaki bir yorumda "Sen ölümsüz bir Çin dostusun, huzur içinde yat" yazıyor.
Ölüm haberi ortaya çıktıktan saatler sonra ilgili etiket, Çin'de en çok aranan trend haline geldi, milyonlarca görüntüleme elde etti.
Bir başka top-beğenilen yorum, "Bu bir dönemin sonu" diyor. "O onlarca yılı gördü. Şu anki Çin-ABD ilişkileri hakkında ne düşünürdü?" diye soran başka bir kullanıcı.
Washington ile Pekin arasındaki ilişkiler, belki de 1979'da resmi olarak konuşmaya başladıkları zamandan bu yana en düşük seviyeye ulaştı - ki bu sürecin başlatıcısı Kissinger'dı. İlişkiler, Carter döneminde "normalleşse" de, ilk tarihi ziyareti gerçekleştiren kişi 1972'de Mao Zedong ile buluşmak üzere Pekin'e giden öncüsü Richard Nixon'dı ve bu, onlarca yıllık düşmanlığa son verdi.
Kissinger, ABD'nin Soğuk Savaş'ın en kritik yıllarında dış politikasını şekillendiren ve birçok kişi tarafından Çin'in Batı ile ilişki kurma kararında dönüm noktası olarak görülen bu ziyareti düzenlemede etkili oldu. 1971'de gizli bir ziyarette bulunarak bu buluşmayı ayarladı.
Çin sosyal medyasındaki genellikle saygılı ve ciddi yorumlar, Kissinger'ı ABD ve Çin'in birbirine sıcak bir şekilde kucak açtığı bir dönemin eski ve güvenilir bir arkadaşı olarak tasvir ediyor.
Aynı zamanda Amerika'nın Sovyetler Birliği ile konuşmaya çalıştığı bir dönemdi ve Çin ile daha iyi ilişkilerin Amerika üzerindeki baskıyı artıracağını umuyordu. Vietnam savaşı hala devam ediyordu - Kissinger, bir barış anlaşması yapma konusunda övgü aldı, ancak savaşı daha erken bitirmemekle de suçlandı. Laos ve Kamboçya'nın bombalanmasındaki rolü nedeniyle savaş suçlusu olarak da adlandırıldı ve bu olaylarda on binlerce sivil öldü.
Vietnam'da sevilmese de, Çin'de ABD-Çin ilişkilerinin balayı dönemini başlatma rolü nedeniyle övgü aldı.
Kissinger, Çin halkı arasında en bilinen Amerikalılardan biriydi ve günümüze kadar adı ülke genelinde tarih derslerinde öğretiliyor. Bu nedenle, onu dostça bir Batılı yüzü olarak görüyorlar - ki bu, giderek nadir hale geldiğine inandıkları bir şey.
Uzun yıllar boyunca, Kissinger, Çin ile ilişki kurma konusunu ana mirası olarak gördü.
"Çin, benim en uzun ve en derinlemesine temas kurduğum ülke. Çin, hayatımın çok önemli bir parçası haline geldi," dedi 2011'de Çin devlet medyası Can Kao Xiaoxi'ye verdiği bir röportajda.
O, Mao'dan Xi Jinping'e kadar beş nesil Komünist liderle görüşen çok az yabancı liderden biriydi. CCTV, Weibo'daki bir gönderide ona "yaşayan bir fosil" diyerek ülkeler arası ilişkilerin evrimine tanıklık ettiğini söyledi.
Onun iki ülke arasındaki ilişkilere olan desteği o kadar güçlüydü ki 1989 Tiananmen öğrenci protestolarındaki acımasız müdahaleyi "kaçınılmaz" olarak niteledi.
"Vahşeti şok ediciydi," yazdı Ağustos 1989'da Washington Post'ta, ancak "Dünyadaki hiçbir hükümet, başkentin ana meydanının on binlerce gösterici tarafından sekiz hafta boyunca işgal edilmesine tahammül edemezdi" dedi.
O dönemde "Çin, Amerika'nın ulusal güvenliği için çok önemli olduğu için ilişkiyi riske atamazdı," diye yazmıştı.
Son yıllarda da, Kissinger ABD ve Çin arasındaki gerilimi hafifletme çağrısında bulundu. Çin, dünya ekonomisinin ikinci büyük gücü haline geldikçe ve Kissinger'ın hayatının büyük bir kısmında sahip olduğu Amerikan gücüne meydan okurken buna rağmen buna destek verdi.
Ve Pekin'de her zaman hoş karşılandı - hem ABD'nin katılımı dönemini hatırlatan bir hatırlatıcı, hem de sürekli savunucusu olarak.
Emekli olduktan sonra bile Çin'i 100'den fazla kez ziyaret etti - son ziyareti Temmuz ayında, 99 yaşındaki eski diplomat Çin-ABD ilişkileri arasındaki ilişkilerdeki soğuma rağmen Xi tarafından Pekin'de karşılandı.
Xi, ona Çin'in "eski dostlarını" unutmayacağını söyledi ve Çin'in üst diplomatı Wang Yi, ABD'nin Çin politikasında "Kissinger tarzı diplomatik bilgelik" e ihtiyaç duyduğunu söyledi.
Toplantı, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın Çin'e yüksek düzeyde ziyaretiyle yeniden iletişimi canlandırma girişiminden birkaç hafta sonra gerçekleşti ve Beyaz Saray'ı rahatsız etti. Kissinger'ın Pekin'de mevcut ABD hükümet yetkililerinden daha iyi erişimi olduğu görünüyordu.
"Çin ve ABD, Dr. Kissinger'ın stratejik vizyonunu, siyasi cesaretini ve diplomasi bilgeliğini devralmalı ve sürdürmelidir," dedi Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Wang Wenbin, Kissinger'ı "Çin halkının eski ve iyi bir dostu" olarak nitelendirdikten sonra. Çin Komünist Partisi, Kissinger'a övgü yağdırdı - Amerika'nın genellikle aldığı tepkilerle keskin bir tezat oluşturuyor.
Çin'in ABD ile ilişkilerini normalleştirdiği 1979'da, diplomatik tanımayı Tayvan'dan Çin hükümetine çevirerek, yalnızca bir Çin olduğu konusunda anlaştı ve bu konuda Pekin'de hükümetin oturduğuna katıldı.
"Tarihsel bir perspektiften bakıldığında, o olumsuz bir figür," diye yazan Tayvanlı bir kullanıcı Facebook'ta.
Başka bir en üstteki yorum şöyle diyor: "Tayvan'a çok acı çektirdi."
