Anayasa Değişikliği maddelerini geniş bir şekilde incelemeye devam ediyoruz. Muhalefetin spekülatif söylemleri nedeniyle alt maddeleri de ele alma gereği duyduğumuz için yazımızın hacmi biraz daha genişlemiş oldu, süre uzadı.
TBMM ÜYELERİ’NİN ONAMALI İŞLERE GÖREVLENDİRLMESİ MÜMKÜN DEĞİL
82. madde “Üyelikle bağdaşmayan işleri düzenliyor. Bu maddenin “Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, yürütme organının teklif, inha, atama veya onamasına bağlı resmi veya özel herhangi bir işle görevlendirilemezler” kısmı muhafaza edilirken; önceki metinde bulunan “Bir üyenin belli konuda ve altı ayı aşmamak üzere Bakanlar Kurulunca verilecek geçici bir görevi kabul etmesi, Meclisin kararına bağlıdır” hükmü kaldırılıyor.
…
KANUN TEKLİFLERİNİ MİLLETVEKİLLERİ YAPACAK
88. Madde Kanun teklif etme yetkisini yalnızca milletvekillerine bırakıyor. Kanunun eski halinde Bakanlar Kurulu kanun teklif edebiliyordu.
Kanun tekliflerinin Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülme usul ve esasları da içtüzükle düzenlenecek.
…
MECLİS, ÜYE TAM SAYISININ ÜÇTE BİRİ İLE TOPLANABİLECEK
96. madde toplantı karar ve yeter sayısını düzenliyor. “Türkiye Büyük Millet Meclisi, yapacağı seçimler dahil bütün işlerinde üye tamsayısının en az üçte biri ile toplanır. Türkiye Büyük Millet Meclisi, Anayasada başkaca bir hüküm yoksa toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir; ancak karar yeter sayısı hiçbir şekilde üye tamsayısının dörtte birinin bir fazlasından az olamaz” hükmü yürürlükte bırakılıyor.
Önceki metinde bulunan “Bakanlar Kurulu üyeleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinin katılamadıkları oturumlarında, kendileri yerine oy kullanmak üzere bir bakana yetki verebilirler. Ancak bir bakan kendi oyu ile birlikte en çok iki oy kullanabilir” hükmü ise kaldırılıyor.
…
YARGI DDK DENETİMİ DIŞI KALIYOR, SİLAHLI KUVVETLER DENETİME TABİ
108. madde Devlet Denetleme Kurulu görevlerine ilişkin düzenlemede yenilik yapıyor.
“DDK, Cumhurbaşkanının isteği üzerine, tüm kamu kurum ve kuruluşlarında ve sermayesinin yarısından fazlasına bu kurum ve kuruluşların katıldığı her türlü kuruluşta, kamu kurumu niteliğinde olan meslek kuruluşlarında, her düzeydeki işçi ve işveren meslek kuruluşlarında, kamuya yararlı derneklerle vakıflarda, her türlü idari soruşturma, inceleme, araştırma ve denetlemeleri yapar.” hükmündeki ilk değişiklik “İdari soruşturma yapması” hükmünün eklenmesi.
Yargı organları DDK denetimi dışında tutulurken, Silahlı Kuvvetler denetime dahil ediliyor.
DDK Başkan ve Üyeleri yine Cumhurbaşkanı tarafından atanırken, işleyiş, özlük işleri ve görev süreleri Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine bırakılıyor.
…
CUMHURBAŞKANI, TBMM’YE KARŞI SORUMLUDUR
117. madde “Milli güvenliğin sağlanmasından ve Silahlı Kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasından, Türkiye Büyük Millet Meclisine karşı, Cumhurbaşkanı sorumludur.
Cumhurbaşkanınca atanan Genelkurmay Başkanı; Silahlı Kuvvetlerin komutanı olup, savaşta Başkomutanlık görevlerini Cumhurbaşkanlığı namına yerine getirir” şeklinde düzenleniyor.
Önceki metinden fark, “Bakanlar Kurulu ve Başbakan” ifadelerinin yerine “Cumhurbaşkanı” ifadelerinin konulmasıdır.
Bir diğer değişiklik de “Milli Savunma Bakanlığının, Genelkurmay Başkanlığı ve Kuvvet Komutanlıkları ile görev ilişkileri ve yetki alanı kanunla düzenlenir” hükmünün kaldırılmasıdır.
…
CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARI MGK ÜYESİ OLUYOR
Milli Güvenlik Kurulu’nu düzenleyen 118. maddenin ilk hükmü şöyle: “Millî Güvenlik Kurulu; Cumhurbaşkanının başkanlığında, Cumhurbaşkanı yardımcıları, Adalet, Millî Savunma, İçişleri, Dışişleri Bakanları, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanlarından kurulur.”
Böylece Başbakan Yardımcılarının yerine Cumhurbaşkanı yardımcıları geliyor. Bununla beraber Jandarma Genel Komutanı da MGK’da yer almıyor.
“MGK Genel Sekreterliği teşkilatı ve görevlerinin” Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlemesi hükmü de getiriliyor. Mevcut metinde geçen “Başbakan” ifadeleri de “Cumhurbaşkanı” şeklinde düzeltiliyor.
…
KAMU TÜZEL KİŞİLİĞİ KANUNLA VEYA CB KARARNAMESİYLE KURULUR
123. maddesi Cumhuriyetin Temel Organları başlığıyla, “İdarenin Bütünlüğü ve Kamu Tüzelkişiliği” nin oluşturulma şeklini belirliyor.
“İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir.
İdarenin kuruluş ve görevleri, merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına dayanır.
Kamu tüzelkişiliği, kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulur” hükmünde yapılan değişiklik ise “… kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak” cümlesinin “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle” olarak düzenlenmesidir.
…
İDAARE, KANUNLARIN UYGULANMASI İÇİN YÖNETMELİKLER ÇIKARABİLİR
124. Madde İdarenin Esasları ve yönetmelikleri düzenliyor. “Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.
Hangi yönetmeliklerin Resmi Gazetede yayımlanacağı kanunda belirtilir” maddesindeki tek değişiklik, Başbakan ifadesinin yerine Cumhurbaşkanı ifadesinin konulmasıdır.
…
Kalan maddeleri de yarın ele alarak seriyi tamamlayalım.
