Haber: Funda Akosman Erman

Devlet okullarında okuyan, zihinsel engelli gençlerimiz 18 yaşına geldikleri zaman, aldıkları dpiloma ile herhangi bir iş potansiyeli bulamadıklarından eve kapatılmakta veya bazı rehabilitasyon merkezlerinde bir kaç saat eğitim görmekte ve toplumdan uzaklaşmaktadırlar. Bu eksiği gören bizler Şişli Belediyesi ile irtibat kurarak projemizin kabulunu sağlamış ve belediyenin destekleri ile bu cafeyi dekore edip devletin bu büyük açığını kapatmak üzere, Şişli Belediyesi’nin bizlere kira almaksızın bir yer tahsis etmesini sağlayarak, büyük bir adım atmış bulunduk.

Down Cafe yaklaşık 28 zihinsel engelli gençlerimizin istihdam edildiği, annelerinin bir araya gelerek 2011 20 Haziran tarihinde, kurdukları ADER adlı Alternatif Yaşamı Destekleme Derneği Dernek ve İktisadi bir teşekkül oluşturarak işletilmektedir. Sabah 08’de açılan ve çocuklarımızın beşer beşer değişerek, bu cafeye saat 10.00 civarında muhakkak iki gönüllü çalışan anne eşliği ile gelirler. Saat 12.00’ye kadar gençlerimiz yer ve masa temizliği, çatal bıçak düzenleme, peçete ve bardak yerleştirme vazifelerini paylaşırlar. Saat 12.00’de dışarıdan ve çevreden gelen yaklaşık 40-50 kişiye, önlüklerini ve yazılı tişörtlerini giymiş vaziyette garsonluk hizmetine başlarlar.

Saat 14.00-16.30 arasında yukarıdaki işleri tekrarlayarak yarının hazırlıklarına yardımcı olurken gelen müşterilere de aynı hizmeti vermeye devam ederler. Gelen müşterinin kalabalıklığına göre kalır veya duruma göre saat 17.00 civarında, bazıları anneleri ile bazıları kendi başlarına evlerine giderler.

Cumartesi günleri, çocuklarımızın topluma daha da yakınlaşmalarını sağlamak adına çeşitli değişik sosyal faaliyetleri (Resim-Yoga-Drama-Tiyatro-Ritim-İşaret Dili, Konuşma Teknikleri) gibi, çocuklarımız, anneleri ve dışardan katılan kişilerle birlikte yapılmakta ve bu arada müşteride kabul etmekteyiz. Bu sosyal girişimi okulları ziyaret ederek hem Down Cafe’yi tanıtmak hem de gençlerimizin daha geniş bir toplumla içiçe olmasını sağlayarak farkındalığı arttırmaktayız. 

Pazar günleri, toplantı, kına ecesi benzer işler için açılmakta bazen de kalabalık gruplar için branşlar düzenlemekte ve çocuklarımızı ve sabit çalışan diğer hizmetlilerimizi ayrıyetten ücretlendirmekteyiz.

1 aşçı, 1 aşçı yamağı, 1 cafe sorumlusu ve psikolog hocamız Cafe de devamlı çalışmakta, gençlerimiz işe geldikleri gün sayısına göre (28 Down Sentromlu, otistik, mental gencimiz olduğundan çocuklar dönüşümlü gelmekte) ücretlendirilmektedir.

Ayda bir sefer “Dünya Mutfakları” adı altında değişik mutfak sponsorları (Oteller-Lokantalar) bulunmakta ve onlardan bir günlük 40-50 kişilik yemeğe sponsor olmalarını sağlayarak, her ayın bir pazar günü eğlenceli bir yemek şöleni yapmaktayız. Şimdiye kadar bir kaç kez, suşi günü, Japon ev yemekleri, Kore, Çin, Hint, İtalyan, Hatay günleri tertipledik. Böylece hem cafeye katkıda bulunmanın yanı sıra harika Japon dostluklarımız oluşmuş ve gençlerimizi yabancı gruplar ile de kaynaşmasını sağlamış oluyoruz.

Yaklaşık 7 senedir sürmekte olan bu Down Cafe, Herhangi bir sponsoru olmaksızın cafeye gelir sağlama adına sanatçı gruplara mailler atarak onlardan resim, fotoğraf gibi eserlerini bağışlamalarını sağlayarak, ayakta kalmaya çabalamaktadır.


Down Cafe’nin bir misyonu da, bir rol model olarak, Türkiye’nin bir çok yerinde bilgi paylaşımını sağlayarak, yeni Down Cafe’ler açılmasına ön ayak olmuştur.

Başka bir misyonu da, kendi ayağı üstüne basmayı öğrenen ve öz güvenini kazanan bu gençlerimizi, etrafımızdaki tanıdık iş yerlerine tam zamanlı ve tam sigortalı olarak yerleşmesini sağlayarak, ailelerine de her türlü katkıyı sağlamalarına katkıda bulunmaktayız. Giden çocuklar yerine yeni gençlerimizi alarak misyonumuza devam etmekteyiz. İşyerine yerleştirdiğimiz çocukları devamlı takip etmekte haftanın bir günü cafeye davet ederek arkadaşlarından kopmamasını sağlamaktayız.  

Resimlerini koyduğmuz 2 adet mobil down cafe adı altında seyyar büfemiz bulunmakta, başta Şişli Belediyesi ve diğer belediyeler ile kontaklar kurarak bu mobil caeleri meydan, okul içleri gibi yerlerde konuşlandırarak ve yine gençlerimizi dönüşümlü olarak mobil cafe önünde servis elemanı olarak çalıştırmakta, böylece daha geniş bir toplum ile gençlerimizi bir aray getirmekteyiz.

Down sendromuna sebep olduğu bilinen tek etmen hamilelik yaşıdır. 30 yaş altındaki hamileliklerde 1000’de birden daha az bir ihtimalle Down sendromu yaşanır. 44 yaşın üstündeki hamileliklerde ise bu oran 35 gebelikte 1’dir.

Down sendromu nedir, sebepleri nelerdir?

Down sendromu kormozomal bir hastalıktır ve hücre bölünmesi sırasında yaşanan bir yanlışlık sonucu 21. kromozom çiftinde fazladan bir kromozom oluşması sonucu görülür. Bu durum hem bilişsel hem de fiziksel gelişimi olumsuz yönde etkiler. Yapılan tetkikler sayesinde  bebeğin doğumundan önce tespit edilebilmektedir.

Down sendromuna sebep olduğu bilinen tek etmen hamilelik yaşıdır.30 yaş altındaki hamileliklerde 1000’de birden daha az bir ihtimalle Down sendromu yaşanır. 44 yaşın üstündeki hamileliklerde ise bu oran 35 gebelikte 1’dir. Ancak genç kadınlar daha fazla bebek sahibi olduğu için Down sendromlu çocukların %75-80’lik kısmı genç annelerin bebekleridir.

Down Sendromuna ne sebep olur?

Down sendromu 21. kromozom çiftinin bir kısmında ya da tamamında ekstra bir kromozom kopyasının meydana gelmesiyle oluşur. Vücudumuzdaki her hücrede genler vardır ve bu genler hücrede gruplanmış durumdadır. Normalde her hücrede 46 kromozom bulunur. Bu kromozomların 23’ü anneden, 23’ü babadan gelir.

Down sendromunun en bilinen çeşidi Trizomi 21’dir ve bu durumda her hücrede 46 yerine 47 kromozom bulunur. Bu durumun sebebi, döllenme öncesinde veya sırasındaki hücre bölünmesinde ortaya çıkan sperm veya yumurta hücresinde ekstra bir kopya kromozomdur. Down sendromunun %95’i Trizomi 21’dir. Trizomi 21’in % 88’i de yumurta hücresindeki bölünme bozukluğundan kaynaklanır. 

Down Sendromu türleri

Down sendromu vakalarının %’5’lik kalanı ise mozayikizm ve translokasyon ismi verilen durumlar sonucu oluşur. Mozaik Down sendromu vücuttaki bazı hücrelerin normal, bazılarının ise Trizomi 21’e sahip olması sonucu oluşur. Robertsonian translokasyon ise 21. kromozomun hücre bölünmesi sırasında kopması ve genellikle 14. olmak üzere başka bir kromozoma yapışması sonucu görülür. 21. kromozomun bu ekstra parçası Down sendromu özelliklerini gösterir. Translokasyona sahip bir kişi fiziksel olarak olsa da çocuklarında ekstra bir 21. kromozom görülme riski yüksektir.

Down sendromlu çocuklar genelde boy ve kilo açısından daha yavaş büyürler, daha yavaş öğrenirler, problem çözmede ve karar vermede diğer çocuklardan daha çok zorlanırlar. Zeka seviyeleri normalden düşük olarak kalır. Ancak iyi ve erken başlanan eğitimle zeka seviyelerinde anlamlı yükselmeye rastlanır. Down Sendromlu çocuklar iyi bir eğitimle normal birey şeklinde hayatlarını sürdürebilirler. İmkan tanındığında meslek edinebilirler. Kendi yaşamlarını idame ettirebilecek seviyeye ulaşabilirler. Fizik tedavi, özel eğitim ve dil terapisine ihtiyaç duyulur. Bunlar için planlı ve programlı bir şekilde profesyonel yardım almak gerekir.