“GELENEKTEN GELECEĞE TÜRK EDEBİYATI”
YAZI VE FOTOĞRAFLAR: M. KEMAL SALLI
Bir sanayi kuruluşu olan Elginkan Topluluğu’nun temel direkleri olan ECA, SEREL, ELBA, ELMOR, ELSEL, EMAS, MATEL, VALFSEL … gibi kuruluşlar, Manisa Organize Sanayi Bölgesi’nde, yıllar yılı, bağlı oldukları sektörlere sürekli teknik eleman yetiştiren birer okul olmuşlardır. Bir Manisalı olarak, binlerce hemşehrime ekmek kapısı açan Elginkan Topluluğu’nun kurucuları olan Ümmehan Annemizi, Ahmet, Cahit ve Ekrem Elginkan’ı rahmet ve minnet ve saygıyla anıyorum. Mekanları Cennet olsun.
3 bin çalışanı ve 19 şirketiyle Elginkan Topluluğu, Ekrem Elginkan’ın vefatından sonra, Elginkan Vakfı çatısı altında, Gaye Akçen’in önderliğinde Elginkan Vakfı’nın kuruluş amaçları doğrultusunda, üretim faaliyetlerinin yanı sıra, mesleki ve teknik eğitim merkezleriyle, eğitim merkezlerinde verilen geliştirme uyum kursları ile seminerlerle, İTÜ Ekrem Elginkan Lisesi’yle, Ümraniye Elginkan Vakfı Anasınıfları Binası’yla, E.C.A. Elginkan Anadolu Lisesi’yle, E.C.A. Elginkan İlkokulu’yla, Ümmehan Elginkan Kız Öğrenci Yurdu’yla, Hüseyin Cahit Elginkan Spor Okulu’yla, Burs Programlarıyla, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Yeni Fikirler, Yeni İşler Girişimcilik Yarışması’yla, Boğaziçi Üniversitesi “İşte Bu” Öğrenci Proje Yarışması’yla, Yıldız Teknik Üniversitesi Yıldızlı Patentler’iyle, İstanbul Teknik Üniversitesi Çekirdek Proje Yarışması’yla, Elginkan Vakfı Türk Müziği Günleri’yle, Elginkan Vakfı Türk Kültürü Araştırma ve Teknoloji Ödülleri’yle, Elginkan Vakfı Türk Dili ve Edebiyatı Kurultaylarıyla çalışmalarını sürdürmektedir.
Elginkan Vakfı, varolduğu topraklara olan minnet borcunu, Türk kültürüne yaptığı çok değerli katkılarla ödemeye devam ediyor. “Çeşitli kurum, kuruluş ve üniversiteler tarafından Türk kültürü olarak düzenlenen etkinliklere destek sağlayan Elginkan Vakfı, 2013’ten başlayarak, iki yılda bir (tek yıllarda) Türk Dili ve Edebiyatı Kurultayı düzenlemektedir.” İlki 2013’te gerçekleştirilen Elginkan Vakfı Türk Dili ve Edebiyatı Kurultayı’nın konusu “Geçmişten Geleceğe Türkçe”ydi. Bu kurultayda günümüz Türkçesinin sorunlarını, dil yapısını, Türkçe eğitimi, bilim ve sanat dallarında Türkçe terimlerin oluşturulmasını ve Türkçe’nin örnek telaffuzu gibi konularda 28 bildiri sunulmuş, günlük dilde yaşanan değişimler, dilimize yönelik tehditler ele alınmış ve çözüm önerileri sunulmuştu. Daha sonra bu bildiriler “Geçmişten Geleceğe Türkçe” başlıklı kaynak kitabın oluşturulmasını sağlamıştı.
ELGİNKAN VAKFI 2.TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI KURULTAYI: “GELENEKTEN GELECEĞE TÜRK EDEBİYATI”
Bu yıl Kadir Has Üniversitesi’nde ikincisi düzenlenen kurultayın konusu ise, “Gelenekten Geleceğe Türk Edebiyatı”ydı. Gerçekleştirilen onbir oturumda Türk dili ve edebiyatının İslam öncesi ve sonrası irdelendi, Türk dili ve edebiyatının çeşitli sorunları tartışıldı, çözüm önerileri dile getirildi.
Türk sanayiinin en köklü topluluklarından birini yaratan Elginkan ailesi, vatan kaybetmenin acısını, Balkan bozgununu yaşamış Bulgaristan kökenli bir aileydi. O nedenle Elginkan ailesi, Elginkan topluluğunun doğuş yıllarında çok önemli bir karar almıştı; Vakıf kurarak, şirketlerden elde edilecek gelirlerle Türk insanının eğitimine ve kültürel gelişmesine katkı sağlanacaktı. H. Ekrem Elginkan 1954’de ailenin bu kararını şu sözlerle kayda geçirmişti: “Biz sanayi ve ticari olarak büyüyeceğiz. Bizden sonra mal varlığımızdan Türk toplumu yararlanacak, bu şirketler, halkın malı olarak faaliyetlerine devam edecektir.”
ELGİNKAN VAKFI’NIN KURULUŞ AMAÇLARI
Elginkan Vakfı’nın ruhunu, Vakfın Müdürü İlhan Üttü şöyle dile getiriyor:
“Elginkan Vakfı olarak kurucumuz H. Ekrem Elginkan’ın Vakıf Senedi’nde vakfın ilk amacı olarak ortaya koyduğu ‘Türkçemizi araştırmak’ ilkesi çerçevesinde 28 yıldır birçok çalışmaya destek oluyoruz. Elginkan Vakfı’nın kuruluş amaçları Vakıf Senedi’nde şöyle ifade edilmiştir: ‘Kültür değerlerimizi, tarihimizde bizi büyüten örf, adet ve manevi değerlerimizi ve Türkçemizi araştırmak, araştırmaları desteklemek, korumak, yaşatmak ve tanıtmak. Bilim, teknoloji ve eğitim alanındaki faaliyetleri teşvik etmek. Ülke sanayiinin ihtiyaç duyduğu vasıflı işgücü yetiştirilmesine ve bu suretle ülkenin istihdam imkanlarını artırıcı eğitim çalışmalarına katkıda bulunmak için okullar, eğitim kurumları açmak, işletmektir.’
Elginkan Vakfı, Türk kültürü ile teknoloji ve sanayi uygulamalarına dönük araştırma, çalışma ve hizmetlerin değerlendirilmesi, teşvik edilmesi ve böylelikle Türk toplumuna kazandırılması amacıyla 2006 yılında ‘Türk Kültürü Araştırma ve Teknoloji Ödülleri Programı’nı tesis etmiştir. Bu program, Elginkan Vakfı Senedi’nin Vakıf Amaçları ile ilgili 2. maddesinin ‘Kültür değerlerimizi, tarihimizde bizi büyüten örf adet ve manevi değerlerimizi ve Türkçemizi araştırmak, araştırmaları desteklemek, korumak, yaşatmak ve tanıtmak’ ve ‘Bilim, Teknoloji ve Eğitim alanındaki faaliyetleri teşvik etmek’ olarak tanımlanan birinci ve ikinci bendlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Elginkan Vakfı’nın kuruluş amaçları doğrultusunda, Türk kültürüne ve dilimize gerçek anlamda katkıda bulunan araştırmacıların desteklenmesi anlayışıyla, 2006 yılından beri her yıl vermiş olduğu Türk Kültürü Araştırma Ödülü sahipleri ve ödül gerekçeleri şöyledir:
2006’da Prof. Dr. İnci Enginün (Üniversitedeki çalışmaları ve değerli yayınlarıyla Türk Edebiyatına katkılarından dolayı), Prof. Dr. Günay Kut (Kültür Bakanlığı’na bağlı yazma kütüphanelerinde bulunan Türkçe, Arapça, Farsça ve diğer dillerdeki yazma eserlerin kataloglanması), 2007’de Prof. Dr. Sadık Tural, Prof. Dr. Şükrü Elçin, Prof. Dr. Önder Göçgün, Prof. Dr. Osman Horata, Dr. Müjgan Cunbur, Dr. Hüseyin Ağca, Doç. Dr. Naciye Yıldız, Doç. Dr. Güzin Tural, Yrd. Doç. Dr. Kayahan Özgül (Türk Dünyası Ortak Edebiyatı isimli proje ile), 2008’de Türk Kültürü alanında Prof. Dr. Bozkurt Güvenç (Türk Kimliği: Kültür Tarihinin Kaynakları adlı kitabı ile), Prof. Dr. Saim Sakaoğlu (Türk Kültürü ve Türk dili üzerine yapmış olduğu çalışmaları ve Türk Kültürüne katkıları ile), Türk Dili alanında ise İlhan Ayverdi (Misalli Büyük Türkçe Sözlük ile), Prof. Dr. Bülent Sankur (Hazırladığı İngilizce-Türkçe Ansiklopedik Bilişim Sözlüğü ile), 2009’da Prof. Dr. Fikret Türkmen (Kültür, halk bilimi, edebiyat, sanat, dil ve tarih konusunda yapmış olduğu çalışmaları ile) Prof. h.c. Uğur Derman (Türk Hat Sanatının tanıtımı için yapmış olduğu çalışmalarıyla) Yrd. Doç. Dr. Hatice Şirin User (Köktürk ve Ötüken Uygur Kağanlığı Yazıtları isimli kitabı ile), 2010’da Prof. Dr. Kemal Eraslan (Türk Diline ve Kültürüne hizmetleri ve eserlerinden dolayı), Prof. Dr. Günay Karaağaç (Özellikle Türk Dili konusunda öncü eserler hazırlayıp gerek Türkiye Türkolojisi, gerekse uluslararası Türkoloji için yaptığı çalışmalarından dolayı) Yrd. Doç. Dr. Cahit Telci (Türk şehir hayatı, mimarlık tarihi, meslekler gibi konulara ışık tutan Ücra Yerde ve Deniz Kenarında, İhtiyatlu Mahalde Bir Şehir: Ayasuluğ adlı eseriyle) 2011’de Prof. Dr. Ali Akyıldız (Türk Tarihi ile ilgili yapmış olduğu çalışmaları ve araştırmaları nedeniyle), Yücel Feyzioğlu (Yayımladığı masal kitapları ile çocuklarımızın, kültürümüzü tanımasını ve bağ kurmasını sağlamak amacıyla yaptığı çalışmalar ve eserlerindeki güzel Türkçesi dolayısıyla), Nevzat Kösoğlu (Türk tarihi ve kültürüne önemli hizmetleri ve katkılarından dolayı), Prof. Dr. İsmail Erünsal (Türk kültürü alanındaki araştırma ve yayınlar› nedeniyle) 2012’de Prof. Dr. Fuat Sezgin (Türk bilim ve kültür tarihine yapmış olduğu katkılar nedeniyle), Prof. Dr. Orhan Okay (Türk Edebiyatına yapmış olduğu katkılar nedeniyle) Prof. Dr. Cem Dilçin (Eski Türk Edebiyatına yaptığı katkılar ve Sözlükçülük çalışmaları nedeniyle). Yine aynı anlayışla, Elginkan Vakfı, Türkçe konusunda çalışan doktora öğrencilerin çalışmalarını doktora bursu ile desteklemektedir. Dil konusunda çalışma ve araştırma yapan, eğitim veren kişi ve / veya gruplar da desteklenmektedir. 2010 ve 2011 yıllarında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Yeni Türk Edebiyatı Anabilim Dalı tarafından düzenlenen ‘Türk Edebiyatında Tarihi Roman Yazarı Olarak Kemal Tahir’, ‘Namık Kemal - 19. Yüzyılı Yeniden Düşünmek’ ve ‘Doğumunun 110. Yılında Ahmet Hamdi Tanpınar’ isimli sempozyumlar Vakfımızca desteklenmiştir.
2010 yılında Kubbealtı Akademisi Kültür ve Sanat Vakfı, Bahçeşehir Üniversitesi Medeniyet Araştırmaları Merkezi ve Elginkan Vakfı işbirliğinde, ‘Türkiye’de ve Dünyada Sözlük Yazımı ve Araştırmaları’ konulu uluslararası sempozyum desteklenmiştir.
2007 yılında Milli Eğitim Bakanlığı ve Türk Dil Kurumu işbirliğinde ilköğretim okulu öğrencilerinin Türkçemizi doğru öğrenmeleri ve kullanmalarına katkıda bulunmak amacıyla Manisa kırsal kesim okullarının 4. ve 5. sınıflarına 2000 set halinde Türkçe Sözlük ve Yazım Kılavuzu dağıtımı yapılmıştır.
Bütün bunların yanı sıra, Türk dili ve edebiyatı konusunda üniversitelerimizin yapmış olduğu farklı ölçekteki pek çok bilimsel toplantı desteklenmiştir. Yıllar içinde edindiğimiz bu tecrübelerin daha büyük organizasyonlara dönüşmesi düşüncesiyle, 17-19 Nisan 2013 tarihleri arasında değerli akademisyenlerimizin desteğiyle “Elginkan Vakfı 1. Türk Dili ve Edebiyatı Kurultayı’nı düzenledik. İlk kurultayımızın konusu ‘Geçmişten Geleceğe Türkçe’ oldu. Bundan sonra yapılacak her kurultay için ayrı bir temanın belirlenmesi ve bu kurultayların tekli yıllarda tekrarlanması kararı alındı. Bu kurultayda Türkçe’nin hayatiyeti, terim konuları, bilim dili konularında bildiriler sunuldu.
Akademik ve bilimsel tartışma ortamından ayrılmamak en önemli kriterimiz oldu. Akademik sunumların yanı sıra, herkesin katılmasını sağlayacak güncel tanıtımlara da yer verildi. Elginkan Vakfı, diğer birçok hizmetin yanında bu kurultaylarla, Türkçe’ye ve Türk Kültürüne katkı sağlamaya ve gelişmesine yardımcı olmaya devam edecektir. Kurultayda sunulan tüm çalışmaların yer aldığı bu kitabın Türk Dili’ne hizmet edenlere bir kaynak olmasını diliyoruz. Bu çalışmalarda yanımızda olan ve içten katkılarıyla bize güç veren tüm hocalarımıza ve Türkçe’ye gönül verenlere teşekkürü bir borç biliyorum.
Asıl mesleği mühendislik olan, ama Türkçe’ye özel bir önem veren ve Vakfın birinci amacı olarak bu ülküye gönül koyan rahmetli kurucumuz H. Ekrem Elginkan’ın ve ailesinin önünde saygıyla eğiliyorum. Onların idealleri doğrultusunda kurdukları ve yapısı itibariyle herkese örnek olan bu vakfın hizmetlerinin kesintisiz sürmesi en önemli hedefimizdir.
Bu hedef doğrultusunda, şimdiye kadar olduğu gibi, bundan sonra da çalışmalarımız artarak ve gelişerek devam edecek ve Elginkan Vakfı, Türk Milletine M. Kemal Atatürk tarafından çizilen çağdaş yolda ilerlemeye devam edecektir.”
PROF. DR. ŞÜKRÜ HALUK AKALIN: “BUGÜNDEN GELECEĞİN DÜNYASINA UZANAN TÜRK EDEBİYATI…”
Kurultay’ın açılış konuşmalarından birini yapan Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın da Vakfın amacını anlatırken özetle şöyle dedi:
“Destanlar çağının sözlü geleneğinden yazıtlar dönemine, kitaba dönüşen yazılı edebiyatın çağalar içinde yaşadığı gelişmelerden günümüze, bugünden de geleceğin dünyasına uzanan Türk edebiyatının kesintisiz akışından kesitler sunan bildirilerin yer aldığı kurultay, edebiyat araştırmacılarını, edebiyatçıları, edebiyat severleri biraraya getiriyor.”
Kültürümüze yaptığı benzersiz katkılarından dolayı Elginkan Vakfı kurucularını rahmetle anıyor, Elginkan ruhunu yaşatan Vakıf yöneticilerini, başta Gaye Akçen olmak üzere, saygıyla selamlıyoruz.
