Haber: Mert Osman Erman
Nixon ve Ford yönetimlerinde Amerika'nın baş diplomatı ve ulusal güvenlik danışmanı olarak görev yaptı.
1970'lerin ortalarında görevden ayrılmasına rağmen, onlarca yıl boyunca pek çok lider tarafından danışmanlık yapılmaya devam etti.
Alman doğumlu eski diplomat, Connecticut'taki evinde hayatını kaybetti.
Kissinger'ın Realpolitik tarzı, Vietnamlı komünistlere karşı bir bombalama kampanyası düzenlediğinde ve Başkan Richard Nixon ile birlikte Kamboçya'da savaş suçları işlemekle suçlandığında eleştirmenler tarafından tartışmalı bir figür olarak görüldü.
Yıllar boyunca, Sovyetler Birliği ile rekabeti insan haklarından önce koymakla suçlanan ve dünya genelindeki baskıcı rejimleri desteklemekle suçlananlardan şiddetli eleştiri de aldı, bunlar arasında Şili'deki Augusto Pinochet rejimi de bulunuyordu.
Eski ABD Başkanı George W. Bush, ABD'nin "dış ilişkiler konusundaki en güvenilir ve belirgin seslerinden birini kaybettiğini" belirterek başsağlığı diledi.
Bu arada, eski Birleşik Krallık Başbakanı Tony Blair, onu bir diplomat sanatçı olarak tanımlayarak Kissinger'ın "özgür dünya sevgisi ve onu koruma ihtiyacı" tarafından motive edildiğini söyledi.
Richard Nixon'ın kızları, Tricia Nixon Cox ve Julie Nixon Eisenhower, Kissinger'ın yaşam öyküsünün "çok benzersiz ve tamamen Amerikan" olduğunu söyledi. "Henry Kissinger, barışın ilerletilmesindeki birçok başarısı nedeniyle uzun süre hatırlanacak. Ancak onu asla unutmayacağız karakteriydi."
1923'te Almanya'da doğan okul öğretmeni oğlu, ailesinin Nazilerden kaçtığı 1938'de ilk kez ABD'ye geldi. Asla tam olarak yerli Bavyera aksanını kaybetmedi. 1943'te ABD vatandaşı oldu ve üç yıl boyunca ABD Ordusu'nda ve daha sonra Karşı İstihbarat Kolordusu'nda görev yaptı.
Lisans ve yüksek lisans dereceleri ile doktorasını aldıktan sonra Harvard'da uluslararası ilişkiler dersleri verdi.
1969'da o zamanlar Başkan Nixon tarafından ulusal güvenlik danışmanı olarak atanarak, ABD dış politikası üzerinde büyük etkiye sahip oldu.
1969-77 yılları arasındaki hem ulusal güvenlik danışmanı hem de dışişleri bakanı olarak geçirdiği sekiz yıl, ABD'nin nihayet Vietnam Savaşı'na son verdiği bir dönemdi. Aynı zamanda Çin ile ilişkileri başlattı ve Orta Doğu'da Mısır ve Suriye ile İsrail arasındaki 1973 Yom Kippur Savaşı'nda çatışmaların sona ermesini sağladı.
Bu çaba, taraflar arasında bir anlaşma yapmalarına yardımcı olmak için arabulucunun çatışan taraflar arasında seyahat ettiği şutöl diplomatik anlayışının doğmasına neden oldu. Kissinger'ın, Hamas ile savaş halinde olan İsrail'in devlet başkanı olan Isaac Herzog, sosyal medyada "Kissinger'ın Mısır ile barış anlaşması konusundaki çalışmalarından bu güne kadar tüm ulusların aile bireyleri tarafından kutsanmış olduğunu" belirterek övgüde bulundu.
Çin'de - Kissinger'ın kalıcı bir popülerliğe sahip olduğu yer - ölüm haberleri Weibo adlı sosyal medya platformunda hemen gündem oldu.
China News'un nekroloji yazısında ona "Çin halkının eski bir arkadaşı" denildi ve China Central Television onu "ABD-Çin ilişkilerinde önemli bir rol oynayan efsanevi bir diplomat" olarak nitelendirdi.
Vietnam ve Kamboçya
Ancak yıllar içinde Kissinger, insan hakları yerine Sovyetler Birliği ile rekabeti ön planda tutmak ve dünya genelinde Augusto Pinochet dahil olmak üzere baskıcı rejimleri desteklemekle suçlayanlardan şiddetli eleştiri de aldı.
Kuzey Vietnam ile müzakereler yaparken, Kissinger, kampanyayı onayladı ve nötr bir ülke olan Kamboçya'ya iki milyondan fazla ton bomba atılmasına ve binlerce kara birliğinin gönderilmesine yol açan bir kampanyaya onay verdi, bu da komünistlerin asker ve malzeme eksikliğine uğramasını amaçladı.
Bu saldırılarda 50.000'den fazla sivil öldü ve milyonlarca kişi yerinden oldu.
Ölümü bile eleştirinin ardından geldi. Rolling Stone, obituarını "Henry Kissinger, Amerika'nın Hükümet Sınıfı Tarafından Sevilen Savaş Suçlusu, Nihayet Öldü" başlığıyla yayınlarken, sol eğilimli Huffpost, evi sayfasındaki bir fotoğrafın üzerine "The Beltway Butcher" (Beltway Kasabı) yazdı.
Ancak Kissinger, eleştiriyi küçümsedi.
"Sefaletlerinin bir yansıması," diye belirttiği, kırık sesli devlet adamı CBS'ye bir röportajda 100. doğum gününden kısa bir süre önce söyledi.
1973'te, Vietnam Savaşı'ndaki ABD'nin rolünü sona erdiren Paris Barış Anlaşmaları'nı müzakere eden Kuzey Vietnam'ın Le Duc Tho ile birlikte Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.
Ödül, barış kampanyacıları tarafından şiddetle eleştirildi ve Nobel komitesinin iki üyesinin istifasına yol açtı. Kissinger, 1977'de hükümet hizmetinden ayrıldı, ancak kamu işlerinde üretken bir yorumcu olmaya devam etti. Danışmanlığı, John F. Kennedy'den Joe Biden'a kadar on iki ABD başkanı tarafından arandı.
Özellikle, Kissinger, Mao Zedong'dan Xi Jinping'e kadar her Çin lideriyle doğrudan başa çıkan tek Amerikalıdır.
Ayrıca çeşitli şirketlerin yönetim kurullarında görev aldı ve yirmi bir kitap yazdı.
100 yaşına döndükten sonra bile Kissinger, Temmuz 2022'de Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile görüşmek için Pekin'e sürpriz bir ziyaret gerçekleştirdi, yaşlı devlet adamı ilişkilerin soğumasına rağmen övgü aldı.
Ziyaret, Beyaz Saray'ı rahatsız etti ve Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü John Kirby, "maalesef özel bir vatandaşın" Çin liderleriyle temas kurmasının ABD hükümetinin yapamadığı bir sırada olduğunu üzerek hayıflandı.
Temmuz 2022'deki bir kitap turundaki ABC ile yaptığı bir röportajda - 99 yaşındayken - Kissinger'a kararlarını geri alıp almayacağı sorulduğunda, "Bu sorunlar üzerine ömrüm boyunca düşündüm. Bu hem hobim hem mesleğim" dedi. "Ve bu nedenle önerilerim, o zamanlar en iyisiydi."
Kendisinden neredeyse 50 yıl önce evlenen Nancy Maginnes Kissinger'ın yanı sıra önceki bir evliliğinden olan Elizabeth ve David adlı iki çocuğu ve beş torunu ile hayatta kaldı.
