Haber: Mert Osman Erman
Sporcular elbette tarihi bir başarı elde etmeyi umarken, bir havacılık başlangıcı olan Volocopter de aynı şekilde umutla dolu.
Her şey plana uygun giderse, iki kişilik elektrikli uçakları VoloCity, Paris çevresinde yolcu taşıyacak. Bu, Avrupa'da elektrikle dikey kalkış ve iniş (EVTOL) yapabilen ilk hizmet olacak.
Dünya genelinde onlarca şirket, şehir merkezlerine doğrudan iniş yapabilen, sessiz, daha ucuz ve emisyon salmayan uçaklar vaat eden EVTOL uçakları geliştirmekte.
Volocopter, önümüzdeki birkaç ay içinde Avrupa Havacılık Düzenleyici Kurumu olan EASA'nın VoloCity adlı makinesini yolcu taşımasına onay vermesini bekliyor, böylece Olimpiyatlara hazır olabilirler.
"Her şey hazır ve gelecek yılın ortasına gitmek için ayarlandı," diyor Alman şirketinin finans direktörü Christian Bauer.
Üç rota, Paris'in merkezini şehir havaalanları ve heliportlarına bağlayacak. Volocopter ayrıca turistik geziler için de dönüş seferleri sunacak. Uçuş yollarını ve iniş noktalarını (vertiport adı verilen) düzenlemek için büyük çaba harcandı - özellikle Paris gibi kalabalık bir şehirde bu kolay olmadı. Buna bir de yeni bir uçak geliştirmek ve sertifikasyon almak gibi teknik zorlukları ekleyin, Volocopter'ın 12 yıllık tarihinde büyük bir başarı elde ettiği açıktır.
Ancak bazıları, Volocopter ve rakipleri için en büyük zorlukların henüz önlerinde olduğunu savunabilir. Gelecek yıllarda uçakları için bir pazar olduğunu göstermeleri gerekecek.
Bataryalar hala en büyük sorundur. Ağırlıkları ve maliyetleri yüksektir, bu da EVTOL uçaklarının helikopterler, trenler ve arabalara göre avantajlarını sınırlayan menzili kısaltır ve maliyet avantajlarını sınırlar.
VoloCity'nin menzili 22 mil (yaklaşık 35 kilometre) kadar, bu kısa şehir içi uçuşlar için yeterli olsa da bir helikopterin menziline kıyasla çok uzak değil.
Bay Bauer bu zorluğu kabul ediyor: "Şu anda bizi engelleyen şey, şu anda tüm rakiplerin üzerinde çalıştığı batarya teknolojisi."
Daha güçlü, daha ucuz bataryaların ortaya çıkacağını ve Volocopter'ın daha düşük fiyatlarla hizmet sunabilecek daha büyük bir uçak inşa edebileceğini söylüyor.
"Helikopter segmenti fiyatlarından daha yüksek fiyatlarla başlayacağız ve daha sonra dört veya beş koltuklu bir modelimiz olduğunda büyük bir adım atacağız," diyor.
Almanya'da merkezi bulunan Lilium, zaten daha büyük bir EVTOL geliştirdi. Altı yolcu taşıma kapasitesine sahip tasarımıyla zarif bir makine.
Volocopter gibi pervaneler yerine Lilium, dikey kaldırma ve ileri uçuş arasında salınmak üzere eğilebilen 30 elektrik jeti kullanıyor. EASA'dan 2025 yılında sertifika almayı bekliyor.
Lilium, sıkışık şehirlerde bağlantılar sunabilen veya demiryolu bağlantılarının zayıf olduğu bölgelerde hizmet verebilen böyle bir uçak için potansiyel bir pazar olduğunu söylüyor.
"Uygun maliyetli iyi bir tren bağlantınız varsa... onunla rekabet etmek istemeyiz. Altyapı olmadığında ve altyapı inşa etmek zor olduğunda devreye gireriz," diyor Lilium CEO'su Klaus Roewe.
Bay Roewe, Haziran ayında duyurulan bir anlaşmaya dikkat çekiyor. Shenzhen Eastern General Aviation (Heli-Eastern), 100 Lilium uçağı satın almayı planlıyor.
Heli-Eastern, Çin'in Büyük Körfez bölgesinde, Hong Kong, Shenzhen ve Makao'nun da içinde bulunduğu bir bölgede hava bağlantıları işletiyor. Dağlar, adalar ve yarım adaların çokluğu nedeniyle bu bölgede gezinmek "kabus olabilir" diyor Bay Roewe.
Ancak Volocopter gibi, Lilium da uçağını rekabetçi hale getirmek için batarya teknolojisinin iyileştirilmesine dayanıyor.
Bay Roewe, bataryaların maliyetleri konusunda "belirsizlik" olduğunu, ancak fiyatların düşeceğine ve kapasitenin artacağına inandığını söylüyor. EVTOL endüstrisinin otomobiller için yapılan batarya geliştirmelerine uyum sağlayabileceğini düşünüyor.
"Üretim süreci tamamen aynı olduğu için, batılarımızın herhangi bir otomotiv bataryasından daha pahalı olmaması için hiçbir neden yok," diyor Bay Roewe.
Buna rağmen bazı uzmanlar, bataryalar konusundaki beklentiler konusunda EVTOL endüstrisinin eleştirilebilir olduğunu düşünüyor.
"Bu [EVTOL uçakları], aslında çok özel bir batarya setine sahipler, çok düşük üretim ve çok pahalı üretim, ve yakın zamanda yüksek hacimlere ulaşmayacaklar," diyor Bjorn Fehrm, havacılık mühendisliği geçmişi olan ve İsveç Hava Kuvvetleri için savaş jetleri uçuran bir kişi. Şimdi havacılık danışmanlığı yapan Leeham'da çalışıyor.
Bay Fehrm, EVTOL uçaklarının kalkış yapmak ve uçmak için otomobillerden çok daha hızlı bir şekilde bataryadan enerji çektiğini belirtiyor.
Ayrıca ekonomik olabilmek için uçağın hızlıca şarj edilmesi gerekecektir. Hızlı şarj ve deşarj, bataryaya ağır bir yük getirir ve otomobilin bataryasınınkinden farklı ve daha pahalı bir sistemi gerektirir, diyor Bay Fehrm.
Gelecekte gelişme bekliyor, ancak bu on yılın sonuna kadar muhtemelen sadece "iki katı kadar iyi" bataryalar anlamına gelebilir.
Bay Fehrm, mevcut batarya kapasitesizliğinin EVTOL uçaklarının uçabileceği koşulları sınırladığını belirtiyor. Örneğin, bir helikopter muhtemelen bir fırtınanın etrafında uçabilme menziline sahip olacaktır, ancak menzili çok daha kısıtlı olan EVTOL uçakları bunu yapamayabilir.
Batarya teknolojisinin iyileştirilmesinin yanı sıra, yeni EVTOL şirketleri uçaklarını daha fazla sayıda üretebilmek için fabrikalar kurmalıdır.
Bu muhtemelen pahalı bir süreç olacak, çünkü EVTOL uçakları, düşük maliyetli, yüksek oranda üretime uygun olmayan uçak endüstrisinde kullanılan aynı süreçleri kullanıyor, Bay Fehrm'e göre.
Elektrikli havacılık konusunda uzmanlaşmış bir havacılık danışmanı olan Darrell Swanson, batarya teknolojisinin yaygınlaşmasının "zor bir süreç olduğunu ancak hızlandığını" söylüyor.
Ayrıca yeni şirketlerin çok daha büyük olmaları gerektiğine dikkat çekiyor: "Endüstrinin iş seyahati yapanlar veya finansal olarak ayrıcalıklı bireylerle sınırlı bir modele sahip olmaktan kaçınması için ölçeklendirilmesi önemlidir."
Nisan ayında Volocopter, yılda 50 uçak üretebilecek kapasitede olan ilk montaj hattını Almanya'nın güneyindeki Stuttgart yakınlarındaki Bruchsal'da açtı, ancak bu on yılın sonuna kadar yılda 5.000 ila 7.000 uçak üretebilmeyi umuyor.
Bay Bauer, birçok iş ve yatırım yapılması gerektiğini kabul ediyor.
"Bu aracı sertifikalandırmak için ilk maratonun son adımındayız. Ardından, karlılığa ulaşmak için ikinci maraton başlar."
