Saygıdeğer Önce Vatan Gazetesi okurlarım, bu hafta sizlerle günün önemine binaen 1 Mayıs’ın ne anlama geldiğini ve tarihçesi ile ilgili bazı bilgileri paylaşmak istiyorum. Şöyle ki, 1 Mayıs İşçi ve Emekçiler Bayramı, işçi ve emekçiler tarafından dünya çapında kutlanan, birlik, dayanışma ve haksızlıklarla mücadele günü olarak bilinmektedir. Türkiye'de ilk kez 1923'te resmî olarak kutlanmış olup, 2008 Nisan'ında "Emek ve Dayanışma Günü" olarak kutlanması kabul edilmiştir. 22 Nisan 2009 tarihinde TBMM'de kabul edilen yasa ile 1 Mayıs resmi tatil ilan edilmiştir.
İlk kez 1856'da Avustralya'nın Melbourne kentinde taş ve inşaat işçileri, günde sekiz saatlik iş günü için Melbourne Üniversitesi'nden Parlamento Evi'ne kadar bir yürüyüş düzenleyerek hak arayışlarını ifade etmişlerdir. 1 Mayıs 1886'da Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu önderliğinde işçiler günde 12 saat, haftada 6 gün olan çalışma takvimine karşı, günlük 8 saatlik çalışma talebiyle iş bırakma yoluna gitmişlerdir. Chicago'da yapılan gösterilere ise yarım milyon işçi katılmıştır. Luizvil'de 6 bini aşkın siyah ve beyaz işçi, birlikte protesto yürüyüşünde bulunmuşlardır. Bu yürüyüşün önemi o dönemde Luizvil'deki parkların, siyahlara kapalı olmasıdır. İşçiler, sokaklarda yürüdükten sonra hep birlikte Ulusal Park'a girmiş ve her eyalet ve kentte, siyah ve beyaz işçilerin birlikte yaptığı gösteriler, gazeteler tarafından, 'Böylece önyargı duvarı yıkılmış oldu' şeklinde yorumlanmıştır. Bu gösteriler 1 Mayıs'ı izleyen günlerde tüm harareti ile sürmüş ve 4 Mayıs'ta kanlı Haymarket Olayı'na yol açmıştır. Sonrasında alınan önlemlerle olayların tekrarlanması engellenmiştir. 14 Temmuz-21 Temmuz 1889'da toplanan İkinci Enternasyonal'de Fransız bir işçi temsilcisinin önerisiyle 1 Mayıs gününün tüm dünyada "Birlik, mücadele ve dayanışma günü " olarak kutlanmasına karar verilmiştir. Bu nedenle ikinci gösteri 1890 yılında yapılabilmiştir.
Bilinen odur ki, zamanla 8 saatlik işgünü birçok ülkede resmen kabul edilmiş ve 1 Mayıs tarihi böylece işçilerin birlik ve dayanışmasını yansıtan bir bayram niteliğini kazandı. Günümüzde sosyalist ülkelerde (Çin Halk Cumhuriyeti, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, Vietnam, Laos, Küba, Venezuela, Nepal, Bolivya) ve daha birçok ülkede tatil günü olan 1 Mayıs'ı işçiler büyük kitle gösterileriyle kutlamaktadır. Ülkemizde ise, 1 Mayıs'ın tarihçesine bir göz atacak olursak, Osmanlı Devleti döneminde işçi örgütlenmesinin en gelişmiş olduğu yerin Selanik olduğu ifade edilmektedir. 1911 yılında burada tütün, liman ve pamuk işçileri, 1 Mayıs gösterisi düzenleyerek bu günü kutlamaktaydılar.
1912 yılında İstanbul`da ilk defa 1 Mayıs kutlaması gerçekleşmiştir. 1923 yılında 1 Mayıs günü yasal olarak "İşçi Bayramı" ilan edilmiş olup, 1924`te ise hükümet kitlesel 1 Mayıs kutlamalarını yasaklanmıştır. 1925`te çıkan Takrir-i Sükun Yasası, İşçi bayramını kutlamayı yasaklamış ve uzun yıllar bu yasak geçerliliğini korumuştur. 1935 yılında ise 1 Mayıs`a "Bahar ve Çiçek Bayramı" adı verilmiş ve ücretsiz tatil günü ilan edilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti döneminde işçi hareketleri yüzyılın ikinci yarısından itibaren ivme kazanmış olup, 1976 yılında uzun yıllar sonra ilk defa geniş katılımlı 1 Mayıs kutlaması Taksim`de Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu`nun organizasyonu altında gerçekleştirilmiştir. 1977 yılında İstanbul Taksim Meydanı'nda yaklaşık 500 bin kişiyle en geniş katılımlı 1 Mayıs toplantısı düzenlenmiş ancak, göstericilerin üzerine ateş açılması sonucu göstericilerden 34'ü, yaralanarak ve çıkan izdihamda ezilerek hayatlarını kaybetmişlerdir. Bu nedenle 1977 yılının 1 Mayıs günü, tarihe Kanlı 1 Mayıs olarak geçmiştir. Bu bayram 1978'de yüzbinlerce kişi tarafından Taksim Meydanı'nda kutlanmıştır. 1979 yılında ise, Sıkıyönetim Komutanlığı İstanbul`da miting yapılmasına izin vermemiş ve sokağa çıkma yasağı ilan etmiştir.
1981`de Milli Güvenlik Konseyi 1 Mayıs`ı resmi tatil günü olmaktan çıkarmıştır. 1996`da Taksim Meydanı'nın yasaklı olduğu gerekçesiyle Kadıköy`de düzenlenen 1 Mayıs kutlamalarına yaklaşık 150 bin kişi katılmıştır. 2006 yılında en geniş katılımın yaşandığı ilçe Kadıköy oldu. Çeşitli sendikalar ve gruplar Rıhtım Caddesi`ne yürüdü ve düzenlenen miting sonrası gruplar tamamen dağıldı.
2007 yılında 1 Mayıs'ı tekrar Taksim'de kutlayarak aynı zamanda 1977'de olan olayları anmak isteyen grupları polis silah, biber gazı, gaz bombası kullanarak durdurmaya çalışmış ve 100'den fazla kişi yaralanmıştır.
2008 Nisan'ında, 1 Mayıs'ın "Emek ve Dayanışma Günü" olarak kutlanması kabul edilmiştir. 2009 Nisan'ında Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne verilen önergeden sonra 1981'den sonra tekrar resmi bayram olarak kabul görmüştür. 2009 Nisan Taksim'e çıkılmasına izin verilmedi. Ancak,
2010 yılında 1 Mayıs yaklaşık 140 bin kişinin katılımıyla Taksim'de kutlanmıştır.
Son yıllarda ise, alınan kararlar çerçevesinde çeşitli meydanlarda 1 Mayıs kutlamaları yapılmaktadır.
Sağlıklı, mutlu, huzurlu, kardeşlik ve sevgi dolu nice 1 Mayıs geçirmenizi diliyor, saygılar sunuyorum.
