AŞKINA KURBAN
                                                           Birinci bölüm
                                                               ÖNSÖZ

  Yeşil Divriği:  Sivas’ın Yeşil Divriği ilçesi,tarihte Selçuklu hanlarının gözde şehri ve  kültür sanat merkezi  olmakla birlikte, birçok  hüzünlü kara sevdanın da   yaşandığı beldelerimizdendir. Örnek,(Kesdoğan Efsanesi; Kale komutanı Şahin Şahın oğlu Ertuğrul beyle ,Ermeni papazının kızı Belkıs’ın dillere destan aşkı)’
       Kara sevdalar Kerem ile Aslı’dan Leyla ile Mecnun’dan bu güne destanlarla,türkülerle şiirlerle günümüze ulaşmışsa da bir çoğu  yaşandığı zamanda  sevenlerin- sevilenlerin  gönlünde giz olup gitmiş.
       1915’li yıllar;  savaşların,sürgünlerin,yoksulluk kıtlık ve depremlerin olduğu zamanlar.O zorlu yıllarda;   hısımlarımızdan iki gencin yaşadığı ve törenin katı yasaklarıyla hırpalanmış kutsal  aşkını  (AŞKINA KURBAN)’ı  burada yörenin şivesiyle  babaannemden dinlediğim kadarıyla  anlatmaya çalışacağım.Saygılarımla Hülya ASLAN 
   AŞKINA KURBAN                                                                         
GARA GADİR(Kara Kadir): Memleketin ileri gelen ailelerinden birinin tek evladıdır,uzun boylu, sırım gibi  karayağız bir delikanlıdır.Lakabı da renginden dolayı  Gara Gadir(Kara Kadir)’dir . Doğduğun da babası O’nu  beşik kertmesi olarak amcası kızına söz kesmiştir. Asker dönüşü hemen evlendirilecektir. Kadirin amcası  tek evladı kızı Saniye’yi - Kadire  vererek, soylarının devam etmesi ve mülklerinin sülale içinde kalmasını sağlamak istemektedir.Ancak Kadir askerlik dönüşü muhtar Mehmet Efendinin evine  gitmiş ve muhtarın kızı Periza’yı gördüğünde yıldırım aşkına tutulmuştur.
PERİZA:Muhtar Mehmet efendinin biricik nazlı kızı ,yedi erkek kardeşin kıymetli bacısıdır.Yeşile bakan ela gözleri,beline kadar inen örgülü sarı saçlarıyla, güneş gibi sımsıcak bakışlarıyla güzeldir.Aile Perizayı çok sevmektedir, gerek sarışınlığı gerekse her sabah dut pestili ile cevizi dürüm yapıp yemesi; Periza’ya bastık kız  lakabının takılmasına sebep olmuş  ailesi onu bastık kız diye sevmeye başlamıştır. Periza’nın bir dediği iki olmaz ilkokula gitmek istemiş  ağabeyleri  muhafazakâr dindar olmalarına rağmen yaz tatillerinde kuran kursuna gitmesi şartıyla ilkokula yazdırmışlardır.  Periza ilkokul beşi bitirdiğinde  başını kapalı,  kuranı hatmetmiş hatun bir genç kız olarak,düğünlerde,gor mevlütlerinde bindallısını giyerek bir afeti-devran gibi salınmaktadır.
MUHTAR MEHMET EFENDİ :Memlekette hatırı sayılır,namazında -niyazında halim selim biri  ,  geniş bahçelerle çevrili  yedi köşeli konağında yaşlı kayınvalidesi Hatice nine , eşi vahide hatun ve sekiz çocuğuyla  mütevazii mutlu  bir hayat sürdürmektedir.
HAFIZ HALİL:Perizanın ağabeyi yedi erkek kardeşin en küçüğüdür. Hafızdır,  Halilin  nefesi kuvvetlidir, dualarla okumaya başladığında bir nohut tanesini duvarın yüzünde yürütecek kadar tesirlidir,Perizayla aralarında az yaş farkı olduğundan,  Perizaya diğer ağabeylerinden daha çok yakındır.Babalar en son duyar anlamında Perizanın bir derdi olsa hemen abisi  Halile anlatır.Ayrıca paylaştıkları önemli bir sır daha vardır.  Halil komşu kızı Naciye’yi sevmekte Periza’nında bu sevgiye aracılık edip Halil’in yazdığı dualarla karışık güzel, latif sevda sözlerini  mektuplarla  Naciye’ye götürmesidir.
AHMET :Kadirin asker arkadaşı,sırdaşı ,kapı komşu oğlu, can dostudur.
        Güneşli bir öğlen vakti  iki asker arkadaşı  Kara Kadir ve Ahmet  Ulucami de  Cuma namazına yetişmek için adımlarını hızlandırıp acele ediyorlar..
Ahmet-Una gardaş  yolu niye  uzatıysın ki ? zaten vahıt dar,hoca minareye çıktı-çıkacak   bögünde  bu yoldan gideydük.
   Kadir-Olmaz ağam Periza merak eder , şimdi pencerede beni gözlüyordur,geçenlerde babamla ,amcam  cumayı birlikte kılalım dedi onların yanında  muhtarın evin önünden geçemedim,Periza  beni görmezse gece uyuyamıyormuş.
  Ahmet-Yav gardaş eyide sen emmin gızıyla  evlenmeyecekmiydin nerden çıktı bu sevdalık?
  Kadir-Ne sen sor ne ben söyleyim,muhtar Mehmet amcaya babamın bir işi düştü,  evlerine gittim,kızıymış ayran özeme getirdi ,bardağı elime aldım başımı kaldırmamla beynimden vurulmuşa döndüm ,bir çift ela göz beni benden etti gardaş.
O günden beri çarşıya da dükkana da,camiye de nere gitsem, Perizayı görmek için evlerinin önünden geçiyim                                                                                        
Ahmet-Heee heyırlı olsun O’da saaa gayıtlimi bariii?
Kadir-Her pencereye bakışımda  perdeyi kaldırıp bana gülümsüyor,yollarımı gözlüyor mektuplaştık.Dayımların arka bağ onlarınkine bitüşük ,ben dayımlara gittim yengemde gidip Perizayı çağırdı orda cövüz ağacının altında görüştük.
Ahmet- Vallahamı deyisin, peki gız senin amcan kızıyla evleneceğini bülüymü?     
  Kadir-Hayır bir türlü tumbuna getirip söyleyemedim,söyleyebilecekmiyim onuda bilemiyorum namazda  duaları şaşırır oldum,kafam hep bu sıkıntıyla meşgul.Allahtan bana bir kolaylık vermesini diliyorum.
Ahmet- Bak hele! Gardaşımaaa! üzme tatlı canını biz ne güneyiz Kadirim, emret aga yaaa sana peri gızları  feda olsun ,  aile seni zorla evlendiriyorsa bir zaman sonra sevdiğini, Perizanı   kuma getirirsin böyle gönlü yarda, canı harda olmaktan eyidür.
 Kadir-Ah canını yediğim gardaşım sana  kolay geliyor tabiii ,ben nasıl  evin tek nazlı  kızını, yedi gardaşın bir bacısını, goskoca Muhtar Mehmed efendinin kızını kuma isteyeyim memleket  tu lanet eder bana yahu.
 Ahmet- Haklısın galiba kızın küçük kardeşi hafız Halil de benim eyi dostumdur,doğru sözlü mert , kıyak adamdır yanlış yapamazuh.
Kadir-Ben de onu deyim ya ,kövden olsa gaçur getür.
Ahmet-Olum ben sana kıyamıyom, gara sevdanın sonu daşlı tarla(mezarlık) derler, ona göre artık ya gaçırırsın, ya da babasından istedürsün. Sen önden camiye  gir , benim abdest almam lazım,namazda  buluşak hele bir yol  dualara sarılalım Allah kerimdür.
 Perizanın hayatı mahalleden kız arkadaşları Şükriye ve ,  Naciye ile bahçede oturup nakış işlemek, mani söylemek ,Kuran kursu’na gidip  hoca hanımın ve caminin  işlerini görmekle  ve tabiki de kendi konaklarının işleri arasında  geçmektedir.Gençliğinin ilkbaharı onaltı yaşında Kadir’i görünce O’nunda yüreciği hop etmiş  bu sevginin kara sevda olacağını bilmeden aşk deryasına kapılmış gece gündüz  Kadir’le evleneceği günün hayaliyle yaşamaktadır.  Periza her gün namaz vakti  toyhanenin caddeye bakan penceresi önünde  oturup Kadir’in camiye geçişini seyretmekte.annesinin’ gızım her ezan vakti nereye gayboluysun?’ demesi Periza’nın’ ana başım ağrıyı birez başımı yastuğa goyamda gelem’ demesine  ve daha birçok tatlı yalanlar söylemesine yol açmaktadır.
     
                                          
               Periza  arka bahçede kullanılmayan kör kuyunun başında dolanıp duruyor acaba gece Kadir kuyuya  mektup salladımı ki?  heyecanla etrafına komşu pencerelere  bir göz atıp  kuyuyu kapatan büyük  taşın  kırık tarafındaki küçük taşa bağlanmış ipi çekiyor, ucunda bağlı zarfı özenle katlayıp göğsüne sakladıktan sonra  yere dökülmüş aluçarları(yeşil erik) ‘ın çürüklerini  ineğe vermek için tenekeye toplamaya başlıyor.Sırada avluyu süpürmek var,ondan sonra da  abdesthaneyi temizlemeli diye sıraya koyarken. O sırada mektubu da okumalı nasılsa  anası  onu hâlâ  temizlik yapıyor sanacak .
          ‘’Perigülüm
         İlk bakıştığımız günü,hatırlıyormusun? hani evinize gelmiştim,baban sana seslendi, kızım bize yoğurt özeme yapta getir , gara Gadirim aslanım gelmiş dedi.O gün  yüzünü tülbendinle dolamıştın, tepsiyi tutarken örgülü sarı saçların  omzundan iki yana dökülüyordu,,göz- göze geldiğimizde bayılır gibi oldum inan.Yüreğim göğsümden fırlayacak gibiydi,o günden beridir gönlümdesin,benimlesin.
       Pencerenizin kanadını açık göremediğim gün kaygılanıyorum içim daralıyor,  seni o dantel perdeleriniz arasından bana bakarken görmek;  tüllü,duvaklı  gelin gibi hayalimdesin ceylanım, Câmide rekatları duaları şaşırır oldum.Allahım affetsin ‘’sevmek ibadettir’’ demiş dervişin biri,
Bütün duaların özü sevgidir Periza
Hangi dua anlatmaz ki sevdamızı
Ben doğduğum geceye sığınıyor Ya Kadir diyorum
 Rabbimden seni diliyorum
Dualarımdasın ;
Ceylan Gözlüm…..
Periza daha mektubun ilk satırlarını okurken annesi damdan çağırmaktadır ’’- huuu  Perizaaaa gız Perizaa..   kime sesleniyim ? gayisileri serdim  astarda  daha birez yer var                                                     erükleri  topladıysan getür ki  çir dökem.
Periza mektubu acele göğsüne saklar ve hemen anasına koşar,helbet ıssız bir köşe bulacak ve mektubu okuyacaktır.
Devam edecek..

Sözlük-
Hafız                          :  Kur'ân-ı Kerîm'i baştan sona ezbere bilen kişi.
  Afeti devran            :  Devrin en güzel hatunu
Gayitlimi                    : Gayle alıyormu umursuyormu.
Toyhane                    : Eski konaklarda düğün,toplantı ve eğlencelerin düzenlendiği genişçe salon
Aluçar                        : Yeşil erik
Bülüyümü                 :  Biliyormu
Tumbuna getirmek :  Fırsatını bulmak ,uygun zamanı denk getirmek anlamında
Canı harda olmak    :  Gönlü ateşte yanmak anlamında
Taşlı tarla                  : Mezarlık için kullanılan deyim
Tü lanet etmek        :  Kınamak yüzüne tükürmek
Abdesthane             : yüz numarada denir,genelde avlularda yapılmış tuvaletlerdir, her ne kadar içinde  abdest alınmasa da abdestin ön şartı taheretlenmekten dolayı tuvaletlere abdesthane denilmiştir.
Gayisi                         :Kaysı
Çir                                :Kaysı ve Erik meyvelerinin kurusu
Astar                             ;Üzerinde meyve sebze kurutulan,dut silkelenirken altına serilen büyükçe kalın beyaz bez.