Cennetin sayısız, benzersiz, binbir cismanî lezzetleri bir tarafa; aslında cennet, özellikle mânası için yaratılmıştır demek, çok daha doğrudur.
Görülmeyen güzellik neye yarar?
İşitilmeyen sözün faydası ne?
Bunlar gibi mânası olmayan madde yok hükmündedir.
Kaldı ki var edilmişse, mânası için var edilmiştir.
Öyleyse mânasına erilmeyen, mânasına varılmayan her şeye yok denilmelidir. Nitekim madde, varken yok; ancak mânasıyla var sayılır.
X
“Kusurlu, noksaniyetli, mütegayyir (değişken), kararsız, elemli cismaniyetin” ebediyetle mânası olsun da, cennetle alâkası bulunsun da; cennetteki, üstelik ebedî kılınmış cismaniyetin mânası olmasın, ruhu bulunmasın mümkün mü?
Beden olsun da ruhu olmasın olası mı?
Cisim olsun da mânası bulunmasın olacak iş mi?
Varlık olsun da gayesi yok sanılsın olacak şey mi?
Nasıl ki madde; enerjinin kesafet kaydetmiş şeklidir. Yoğunluk kazanmış suretidir. Onun gibi madde de, mânanın görünür hâl almışıdır.
Tıpkı her ruhun bir surete bürünmesi gibi.
Tıpkı her çiçeğin bir güzellik nakşını göstermesi gibi.
Tıpkı her hareketin bir istek ve iradeyi nazara vermesi gibi.
Demek ki bizim Yûnus:
“Ete kemiğe büründüm
Yûnus diye göründüm.”
diye boşuna söylememiş. Öyleyse beyitteki hikmeti bir düşünelim...Ve “kusurlu, noksaniyetli, mütegayyir (değişken), kararsız, elemli (insanın)” nasıl bir mâna yumağı olduğunu bilelim, çözmeye çalışalım. Çalışalım ki, yukarıdaki beytin sırrına bir yol bulalım.
Çünkü insan vücudu; çöz çöz bitmek bilmeyen bir mahzen...İnsan bedeni çöz çöz tükenmek şanına yakışmayan bir mâna hazinesidir.
Muvakkat / geçici olan cismaniyeti böyle bir değer, böyle bir mâna taşıyorsa; ya ebedî âlemde, sonsuz mekânda, bitimsiz zamanda; daha doğrusu zamansız zamanda ise bir cevher yüküdür.
Ah bunu bir akıl edebilsek...Keşke bunu bir derk edebilsek...Yani bu gerçeğin bilincine bir varsak, ah bir varsak da, anlam okyanusuna bir dalsak ve ebediyyen öylece kalsak...
İşte bu zevk bitimsiz be dostlar.
İşte bu lezzet doyumsuz be yârenler.
İşte bu hâl sönmez be canlar.
İşte budur gerçek haz be dostlar.
X
Maddenin güzelliği, letafeti ve kıymeti nisbetinde mânası da yüksek, derin ve hikmetlidir. Daha fazla mânayla yüklüdür.
Cennetteki cismaniyet dünyadaki cismaniyetten ne kadar kıyas kabul etmez şekilde farklı, yüksek ve muhteşem ise...
Cennetteki cismaniyetin aksettirdiği mâna da, dünyadaki cismaniyetin yansıttığı mânadan o derece farklı, yüksek, muhteşem ve görkemlidir.
Dünyanın var oluş keyfiyeti nasıl ki taşıdığı mâna yüzündendir...
Dünyadaki insanın diğer mahlûkattan üstün oluşu, bu mânanın muhatabı oluşundan ötürüdür.
