Dünya ne ki

Asıl içindeki

Mânadır dünya

Cennet ne ki

Asıl içindeki

Anlamdır cennet

Dünyadan cennet

Çok güzel elbet

Mânası ise cennetin

Dünyadakinden a’lâ

Daha büyük cennet

Cennet cennet dedikleri

Gelmez hiç söze

Cennetteki mânanın ise

Olmaz karşılığı

Cennette bile

Demek ki

Asıl lezzet

Değil cennet

Asıl cennet

Mânadır elbet

X

Hz. Peygamber’e sorarlar: “Cennet lezzetlerinin bir örneği dünyada var mıdır?”

Cevap verir: “Siz hiç ilim meclislerinde bulunmadınız mı? Oradaki lezzet, cennet lezzetlerinin bir nümûnesi (örneği)dir.” meâl ve anlamındaki hadisi hatırlayalım önce.

Gerçekten ilim meclislerinde konuşulan İlâhî mâna ve konular, İlâhî sohbetler cennet lezzetlerinin örneklerindendir. Ve cennetteki cismanî lezzetlerden de üstündür.

Demek ister ki, o sevgili Peygamber; ilim meclislerinde konuşulan gerçekler, ortaya çıkan hakikatler, açıklanan Allah’ın esmaü’l-hüsnâsı yani güzel isimleri...Kısaca Ma’rifetullah / Allah’ı bilme, bulma, tanıma ve onda mânen gark olmadan alınan lezzet; cennet lezzetlerinden bir lezzetttir. Hattâ ondan da üstün, ondan da öte bir lezzettir.

Keza bunları tefekkürde / düşünmekte, tezekkürde / zikredip anmakda; öyle mânevî lezzet, öyle mânevî zevk, öyle mânevî haz ve öyle mânevî bir tad vardır ki, cennet lezzetlerinin birer örneği oldukları gibi, onlardan da yüksek bir lezzettir.

“(Çünkü) cennet, bütün lezaiz-i mâneviyeye medar(dır. Tüm mânevî lezzetlerin bulunduğu bir yerdir.)”

Demek ki cennet; evvelemirde özellikle mânevî lezzetlerin bulunduğu bir yerdir. Cennet her şeyden önce mâna, anlam, fehim ve idrâkin kendisini gösterdiği mekândır.

Cennet işte ancak, asıl rızık olan bu mânevî rızıklar için kurulmuş ve kurulacak olan alandır. Dünyada olduğu gibi, fakat daha üstün nitelikleriyle...Cennet’in en güzel tarafı ise, orada da mâna rızkına mazhar olmaktır.

Cennet ancak bu mânevî rızıktan yâni anlamak, mâna vermek rızkından, rızıklanmak için yaratılmış bir çiçekistandır. Çünkü anlamak, mânalandırmak lezzeti; cennet lezzetlerinden daha lezîzdir.

Rayiha ve kokusu olmayan çiçek bir şeye yaramadığı gibi, mânaya işaret etmeyen, mânası olmayan, madde de bir şeye yaramaz. Çünkü kendisi için değil, onu oraya koyan için vardır. Bu mâna için oluşturulmuştur. Bu anlam okunsun diye varlık sahnesine çıkarılmıştır.

İşte bu mânayı okumak ilimdir. Görülen maddede, işaret edilen mâna okunmuyorsa; bu cehildir. Zaten “Allah’ın adıyla oku!” emrinde de; bu hikmet, bu sır gizlidir.