Haber: Mert Osman Erman
Sonradan ortaya çıkıyor ki, bu grup - 13 yaşındaki bir çocuk, iki erkek ve bir kadın - yanlarında seyahat eden diğer 41 kişinin öldüğünü söylediği bir gemi enkazının yalnızca sağ kalanlarıdır.
İç lastikler ve can yelekleri ile yüzerken bulunarak hayatta kaldılar, daha önceki bir mülteci geçişinden olma muhtemelen boş bir tekne bulup içine tırmanana kadar. Birkaç gün boyunca sürüklenerek kurtarılmayı beklediler.
Felaket haberinin ortaya çıkmasından bir gün sonra, Tunus'un Sfax şehrindeki göçmenler aynı geçişi yapmaya hazırlanıyorlardı.
Sudan'ın batısındaki Darfur bölgesindeki çatışmadan kaçan bir adam, BBC Arapça'ya Tunus'ta sığınma başvurusu yapmayı planladığını ancak bu işe yaramazsa bir tekneye binmeye hazır olduğunu söyledi. "Sadece bir savaştan kurtuldum, kaybedecek bir şeyim yok," dedi. Bir diğer kişi ise Kenyalı ve ailesi için Avrupa'da daha iyi bir hayal kuruyordu.
Eğer yolculuklarına devam ederlerse, bu iki adam, bu yıl dünyanın en tehlikeli göç rotası olarak adlandırılan yere hayatlarını riske eden binlerce kişiye katılacaklar.
Eğer bu yıl Orta Akdeniz'deki gemi enkazları hakkında daha fazla rapor görüyormuş gibi hissediyorsanız, o zaman hem geçişlerin hem de ölümlerin arttığı görünüyor.
Avrupa sınır ajansı Frontex, Orta Akdeniz'in Avrupa Birliği'ne en "aktif rota" olduğunu, ulusal yetkililer tarafından bildirilen 2023'ün ilk yedi ayında 89.000'den fazla tespit olduğunu söylüyor - geçen yıldan iki kat daha fazla ve 2017'den bu yana kaydedilen en yüksek seviye.
Bu tehlikeli yolculuğa çıkanlar, genellikle İtalya'ya gitmek için Kuzey Afrika kıyılarından denize açılıyorlar.
Uluslararası Göç Örgütü (IOM), bu yıl Orta Akdeniz'de 1.800'den fazla göçmen ölümünü kaydetti, bu, 2022 yılının tamamı için kaydedilen 1.400'e kıyasla.
Bu yılki göçmen gemi enkazları arasında, Yunanistan açıklarındaki kalabalık bir balıkçı teknesi de vardı, bu, son yıllardaki Akdeniz'deki en kötü insani felaketlerden birinde yüzlerce kişinin ölümüne neden oldu.
IOM, birçok gemi enkazının "görünmez" olduğuna dair güçlü kanıtlar olduğunu belirtiyor: kayıt altına alınmayan ve sağ kalan olmadan kaybolan tekneler, bu da gerçek ölüm sayısının muhtemelen çok daha yüksek olduğu anlamına geliyor.
Niçin tehlikeli yolculuğu yaparlar?
Bu tehlikeli yolculuğa çıkanlar dünyanın dört bir yanından gelirler ve Avrupa'ya ulaşma isteği çeşitli nedenlere dayanır, savaş veya işkenceden kaçmak, iş aramak gibi.
Bu yaz, kalabalık bir lastik salda kurtarıldıktan sonra, Gambiya'dan gelen 16 yaşındaki bir çocuk, üç yıl önce evini terk ederek "ailesine yardım etmek ve aileme destek olmak" için yola çıktığını BBC'ye söyledi.
Yolculuğun ne kadar tehlikeli olduğunun farkındaydı, çünkü bir 18 yaşındaki arkadaşını geçişte kaybetmişti. Ancak bu onu caydırmadı - arkadaşı "ailesi, toplumu ve ulusu için hayatını kaybetti" dedi.
Bu yıl Tunus, Libya'nın ana kalkış noktasını geçti - orada siyahi Afrikalılara karşı ırkçılık dalgası yaşanıyor.
Bazıları, coğrafi ve siyasi nedenlerden ötürü Libya geçişinin daha tehlikeli olduğunu söylüyor.
"Bizim için ölümler açısından, Doğu Libya rotasının (Wagner destekli milislerin kontrol ettiği bölgelerden) açılmasının daha büyük bir etkisi olduğunu düşünüyorum," dedi Birmingham Üniversitesi'nden bir profesör ve göç uzmanı olan Nando Sigona.
"Çok daha uzun ve ayrıca İtalya ve Yunanistan'ın milli sularının sınırında tekneler getiriyor - şu anda denizdeki göçmenlere kurtarma operasyonu sağlamak istemeyen iki hükümet," dedi, Haziran ayındaki Yunan gemi enkazını örnek olarak gösterdi.
Denize dayanıklı olmayan tekneler
Göçmenler genellikle kalabalık ve denize dayanıklı olmayan teknelerde seyahat ediyorlar ve tekne devrildiğinde sınırlı yüzen araçlarla sınırlıdır.
Tekne türleri arasında lastik sal, balıkçı tekneleri bulunur - Tunus rotasında metal tekneler yaygındır. Frontex sözcüsü Chris Borowski, bunları "suda tabutlar" olarak nitelendirdi.
"Buna, genellikle 40 veya daha fazla kişi taşıyan düzinelerce bu tür teknenin aynı anda fırlatılması gerçeğini eklediğinizde, felakete yol açan bir tarife sahip olursunuz," dedi.
Bay Borowski, "açgözlü insan kaçakçılarının" göçmenlerin işine yönelik rekabet etmek için metal tekneleri "indirimli" geçişler sunmak için kullandığını söyledi.
Vahşi, kararsız hava koşulları
Geçişler mevsimsel olarak daha fazla denemeyle gerçekleşir. Ancak hava durumu tahmin edilemez ve başarılı yolculuklar günler sürebilir.
IOM sözcüsü Ryan Schroeder, "fırtınalar meydana gelirse veya denizler çalkantılı olursa - iklim değişikliği ile daha sık meydana gelebilir - yaşama riski çok daha büyük olur," dedi.
"Zor hava koşulları bazen insanları denize göndermekten caydırmaz," dedi, yakın zamanda sert denizlerde bile başlatılan botlara işaret ederek.
Ve Bay Borowski, kötü hava koşullarının yardım bekleyen tekneleri bulmayı daha da zorlaştırdığını söylüyor.
"Uçakla İngiltere'nin büyüklüğündeki bir bölgede Vauxhall Corsa aradığınızı hayal edin. Şimdi açık denizde bir düzine veya daha fazlasını aramayı deneyin," dedi. "Bu, Orta Akdeniz'deki korkutucu bir zorluktur. Bu, özellikle hava kötüleştiğinde, son günlerde gördüğümüz gibi, acımasız bir deniz ile birleşir."
Avrupa devletleri göçmenlere yetersiz mi kalıyor?
Frontex, "genel gözetim ve teknik destek" sunuyor olsa da, Prof. Sigona, Orta Akdeniz'de arama kurtarma (SAR) operasyonlarını çoğunlukla ulusal hükümetlerin yönettiğini söylüyor.
IOM'dan Bay Schroeder, SAR çabalarının artık Mare Nostrum kurtarma operasyonu tarafından İtalya liderliğinde 2013-2014 yıllarında olduğu gibi "proaktif, kapsamlı veya yeterince kaynaklanmış" olmadığını söyledi.
Mevcut sistem altında, Bay Schroeder, IOM'un "SAR boşluklarını, kurtarma gecikmelerini ve yardım çağrılarına yanıt vermedeki eksiklikleri"nın trajedilere katkıda bulunabileceğinden endişe duyduğunu belirtti.
Orta Akdeniz'deki yardım gemilerini işleten STK'lar daha eleştirel. Rotanın bu kadar ölümcül hale gelmesinin nedeni, "yıllardır Avrupa devletlerinin takip ettiği sorumsuz bir caydırma ve ihmalkarlık politikası," diyen SOS Humanity iletişim koordinatörü Wasil Schauseil, dedi.
Alman NGO Sea-Watch, AB'nin "isteyerek bir mezarlık yarattığını" söyledi.
SAR koordinasyonunun eksikliği olduğunu ve AB'nin eğittiği ve donattığı Libya Sahil Güvenliği tarafından "yasal olmayan geri itmelere" devam edildiğini söyledi. Ve geçen ay, AB, "düzensiz" göçü azaltmaya yönelik 118 milyon dolarlık bir anlaşma imzaladı. Tunus.
Avrupa Komisyonu sözcüsü, kuzey Afrika ülkeleri ile çalışmayı savunarak, Akdeniz'deki "hala çok yüksek sayıda ölüm" nedeniyle "Libyalı kıyı yetkililerinin uluslararası standartlara uygun etkili arama ve kurtarma operasyonlarını yürütmeleri kapasitesini güçlendirmeye devam etmenin önemli olduğunu" söyledi.
NGO'lar, kurtarma gemilerinin operasyondan sonra sık sık uzak limanlara gitmesi gerektiren İtalya'daki yeni bir yasayı eleştirdi. Bu, gemilerinin daha fazla tehlike altında olduğu bölgelerde devriye devam etmek yerine işlerini sürdürmesini azalttığını söylüyorlar.
İtalya, varışları ülke geneline yaymak amaçlı olduğunu söylüyor.
Kurtarma STK'larının eleştirmenleri, varlıklarının göçmenlerin potansiyel olarak ölümcül yolculuğa çıkmasına neden olduğunu söylüyor - STK'lar bunu reddediyor.
Çözüm arayışı
Frontex'ten Bay Borowski, "denizdeki trajedileri durdurmak için daha iyi yapabiliriz ve hatta yapmalıyız" dedi, "paylaşılan çözümlere" çağrıda bulunarak. IOM sözcüsü Bay Schroeder, tüm çabaların "hayatları kurtarmaya ve insanların nedenlerini ele almaya odaklanması gerektiğini" söyledi.
IOM ve diğer BM kuruluşları, Orta Akdeniz'de koordineli Avrupa arama kurtarma operasyonları ve denizde ölümleri önlemek için daha güvenli yasal göç yolları çağrısında bulundu.
Avrupa Komisyonu sözcüsü, üyeleri arasındaki SAR koordinasyonunu artırmak için "kapsamlı" çabalarının olduğunu söyledi. İnsan kaçakçılarına engel olmaya ve insanların AB'ye gelmek için güvenli yollar geliştirmeye çalışıyorlar, bu da "kaçakçıların ve insan kaçakçılarının iş modelini bozacak".
