GENERAL RAŞİT DOSTUMU KİM HEDEF ALDI?
1993'TE AFGAN-TÜRK DEVLETİ'NİN KURULMASINA DESTEK VERMEYEN ABD, AFGANİSTAN'A GERÇEKTEN DEMOKRASİ VE ÖZGÜRLÜK GÖTÜRMEK İSTİYORSA, YAPACAĞI ŞEY, 1928'DE GENÇ TÜRKİYE CUMHURİYETİ'NİN YAPTIKLARIDIR.
1928'DE TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE AFGANİSTAN ARASINDA "SONSUZA KADAR" KAYDIYLA İMZALANAN DOSTLUK ANLAŞMASI ÇERÇEVESİNDE AFGANİSTAN'A (MAAŞLARI TÜRKİYE TARAFINDAN ÖDENMEK VE EN AZ İKİ YIL KALMAK KOŞULUYLA) TIP, ASKERLİK, PSİKOLOJİ, VETERİNERLİK, HEMŞİRELİK, RESİM, MÜZİK... ALANLARINDA ÇOK SAYIDA UZMAN GÖNDERİLMİŞTİ. AYNI ANLAŞMA KAPSAMINDA AFGANİSTAN'A GİDEN DOKTORLARIMIZIN İNŞAATINDA TUĞLA TAŞIYARAK KURDUKLARI TIP OKULU, BUGÜN 'KABİL ÜNİVERSİTESİ' OLARAK HİZMET VERİYOR.
ABD, ORTADOĞU’DAN SONRA, AFGANİSTAN’DAKİ TÜRK VARLIĞINI DA YOKETMENİN PEŞİNDE. TALİBAN VE EL KAİDE UZANTISI ÖRGÜTLER YETMİYORMUŞ GİBİ, ŞİMDİ DE DEAŞ’I SAHAYA SÜRDÜ.
2binli yılların başlarında yazdığımız, “Afganistan’da Bir Türk Devleti Kuracaktık” başlıklı yazı dizimizde (09.04..2008), Türkistan coğrafyasını etki alanına alma konusunda, ABD ile Rusya arasında, Afganistan merkezli rekabetinin giderek keskinleştiği bir dönemde, yakın geçmişle ilgili bilmemiz gereken bazı gerçeklere dikkat çekmeye çalışmıştık. Afganistan'daki kaotik durumun sürmesindeki en büyük etken, giderek derinleşen ABD/Rusya rekabeti bağlamında ülke ekonomisinin çökmüş olmasıydı.
ABD, Afganistan ve çevresindeki ülkelere askeri üsler kurarak yerleşmeye çalışırken, Afgan yönetimiyle doğrudan ilişkiye geçen Rusya, ABD'yi ve NATO ülkelerini "Afganistan'ın kendini yönetecek güçlü bir yönetim kurmasını engellemekle" suçlamaktaydı.
Çin’in küresel üretimi ABD dışında üstlenme girişimi, bu bağlamda kıtaları birbirine bağlayacak olan Yeni İpek Yolu’nu hayata geçirme operasyonları nedeniyle, günümüzde Afganistan’ın önemi daha da arttı. Rusya’nın yanı sıra Çin’in de, İngiltere’nin de tarihi “Hayber Geçidi”nde bayrak göstermek istemeleri, Afganistan’ın içine düştüğü kaotik ortamın derinleşmesine neden oldu. Bugün Irak, Libya ve Suriye gibi, bağımsız bir Afganistan devletinden de söz etmek mümkün değildir..
Bütün kargaşa ve kaosa rağmen Afganistan’da Türk askeri saygınlığını koruyor. Doğulu ve Batılı dostlarımız bu durumdan çok rahatsız. Taliban, El Kaide uzantıları yetmiyormuş gibi şimdi de DEAŞ dolaşıyor Afgan topraklarında..
Rusya, 11 Eylül 2001 İkiz Kuleler şoku sonrasında, ABD'nin, Afganistan'daki askeri varlığını artırmasından değil, ülkede Taliban, El Kaide benzeri radikal grupların giderek güç kazanmasından ve Türk cumhuriyetlerini etkileme olasılığının yükselmesinden kaygılanmaktaydı. Bu nedenle Rusya, Afganistan'da ABD ile kıyasıya bir rekabet içindeyken bile, Taliban'ın Mezar-ı Şerif ve Kabil çevresinden uzaklaştırılmasında, Kuzey İttifakı (Tacikistan, Özbekistan, Türkmenistan) üzerinden NATO güçlerine askeri ve lojistik destek sağlamıştı.
ABD ile Rusya arasındaki rekabet, işgal sonrasında Afganistan'da yeni bir yönetim oluşturulması sırasında daha da derinleşmişti. Rusya Tacik, Türkmen ve Özbeklerden oluşan Kuzey İttifakı'nın adayına destek verirken, ABD, Peştun asıllı Karzai'yi Afganistan yönetiminin başına getirmişti. Bu davranış, ülkenin kuzeyinde yaşayan 5.5 milyon Türk’ü çok rahatsız etmişti.
YAKIN GEÇMİŞTEKİ İLGİNÇ GERÇEKLER
Afganistan'la olan tarihi ve kültürel bağlarımız yanı sıra, yakın geçmişte de yaşanmış bazı önemli gerçekler var.
Nedir bu gerçekler?
1)TBMM yönetimini ilk tanıyan devlet olan Afganistan ile Türkiye Cumhuriyeti arasında, 1928'de, "sonsuza kadar" kaydıyla bir dostluk anlaşması imzalanmıştı.
2)7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren döneminde (1982 yılında), Rusya'nın Afganistan'ı işgali sırasında, Pakistan üzerinden Türkiye'ye getirilen ve değişik kentlere yerleştirilen aileler, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı yapılmışlardı. Afganistan Türklerinin Lideri Abdülkerim Mahdum, 36 yıl önce Türkiye'ye ayak bastığı günü ömrünün son anına kadar unutmayacağını gözyaşları içinde anlatmıştı.
3)Sovyetler Birliği'nin 1950 yılında ülkelerini işgal etmesiyle Afganistan'ın kuzeyindeki Pamir Yaylası'na göç eden Hacı Rahmankul Kul liderliğindeki Kırgız Türkleri, 1979 yılında yeniden Sovyet tehdidiyle karşılaştıklarında Pakistan'a göç etmişlerdi. Pakistan'ın sıcak iklimine uyum sağlayamayan, çeşitli hastalıklar yüzünden çok sayıda kayıp veren Kırgızlar, 1982 yılında, yaşlılardan oluşan Aksakal Meclisi'nin aldığı kararla Pakistan'ın Türkiye Büyükelçiliğine başvurarak Türkiye’ye sığınma isteğinde bulunmuşlardı. 3 Ağustos 1982'de Pakistan'dan uçaklarla Türkiye'ye getirilen 1150 Kırgız'ın bir bölümü Malatya'ya, diğer bölümü de Van'ın Erçek beldesine bağlı Karagündüz köyünde yaşamaya başlamışlardı. 5 yıl sonra birarada yaşamak istediklerini bildiren Kırgızlar, dönemin Başbakanı Turgut Özal tarafından 1987 yılında Van'ın Erciş ilçesine 32 kilometre uzaklıktaki Altındere bölgesinde yaptırılan Ulupamir köyüne yerleştirilmişlerdi.
4) Afganistan'daki NATO havaalanının arazisinde kurulmasına asla izin vermeyen Afganlı aşiret reisini emekli bir Türk subayı ikna edebilmişti. (Uzun hikayesini bir başka yazımızda anlatırız)
Türkiye, Sovyet işgali sonrasında çok zor duruma düşen Afganistan Türkleriyle yakından ilgilenmiş, bir kısmını Türkiye’ye taşıyarak iklimi Afganistan iklimine uygun illerimize yerleştirmiş ve tamamını Türk vatandaşı yapmıştı. Bunları yaparken, vatanlarında kalarak topraklarını savunmak isteyen Afganistan halkına da her zaman, her konuda destek olmaya çalışmıştı. Çoğunluğu Tür olan kuzey Afganistan’daki soydaşlarımızın ülkenin kuzey bölümünde ayrı bir Türk devleti kurma girişimi de bu dönemde gündeme gelmişti. Bağımsızlığına kavuşan kardeş cumhuriyetlerinin de onay ve destek vermelerine rağmen, ABD bu girişimi çıkarlarına ve amaçlarına aykırı bulduğu için hep karşı çıkmış engellemişti.
Amerika'nın niyeti, yalnızca, BOP coğrafyasındaki ülkelere demokrasi, özgürlük götürmekse, Afganistan'ın kuzeyinde kurulma aşamasına gelmiş Afgan-Türk Devleti'ne niçin destek vermemişti?
Yanıtı zor değil; tarihin her döneminde önemli olmuş bir coğrafyanın Türklerin kontrolüne geçmesi işine gelmiyordu. Afganistan’ı kontrollü bir kaos ortamında elinde tuttuğu sürece, çok stratejik bir bölgenin egemeni olacaktı.
ABD, dün olduğu gibi bugün de, Afganistan coğrafyasının kontrolü konusunda kimseyi ortak kabul etmek istemiyordu. Afganistan’ın kuzey bölgesinde bağımsız bir Türk devletinin kurulmasına da bu nedenle karşı çıkıyordu.
AFGAN-TÜRK DEVLETİ’NİN BAŞKENTİ MEZAR-I ŞERİF OLACAKTI
Afganistan'da Türk devleti?..
Evet, Sovyetlerin dağılmasının ardından, 1993'te, Turgut Özal'ın cumhurbaşkanlığı döneminde, Afganistan'ın kuzey bölgesinde bir Afgan -Türk Devleti kurulması ciddi ciddi planlanmıştı. Yeni Türk devletinin başkenti Mezar-ı Şerif, devlet başkanı da ya Azadbeg Kerimi ya da General Raşit Dostum olacaktı.
Afganistan'ın kuzeyinde bir Afgan-Türk devleti kurma projesine Başbakan Demirel de, Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov da onay vermişlerdi. Kuzey Afganistan Türklüğünün efsane lideri Azadbeg Kerimi ile birlikte Ankara'ya davet edilen General Raşit Dostum, Demirel ve Özal'ın yanı sıra Milli Savunma Bakanı Nevzat Ayaz ve Genel Kurmay Başkanı Doğan Güreş'le de görüşmüştü.
Kuzeyde kurulacak olan yeni devlet, Güney Afganistan için bir model ve çekim merkezi olacaktı. İlerde, koşullar elverdiğinde, federasyona gidilebilecekti. Bölgede zengin doğalgaz yatakları olduğundan, yeni devletin kısa zamanda kendi ayakları üzerinde durması da mümkün olabilecekti.
NEDEN OLMADI?
Olmadı..
Türkiye'nin yıldızının parlamasına, Türkistan coğrafyasında öne çıkmasına neden olabilecek bu proje - çıkarlarıyla çatıştığından - ABD tarafından desteklenmedi, engellendi. Özal'ın beklenmedik ölümünden sonra da tamamen unutuluverdi. Anımsayacağınız gibi Semra Özal, eşinin, Türkistan dönüşünde, bir Bulgar sanatçının resim sergisinde ikram edilen limonata ile zehirlendiğini iddia etmişti. Yine Semra Özal'ın anlattığına göre, Turgut Özal ölümünden kısa bir süre önce bütün Türk cumhuriyetlerini dolaşmış, Büyük Türkistan'ın ilanı konusunda anlaşmaya varılmıştı.
Varılan ortak karara göre, Afgan-Türk Cumhuriyeti'nin kuruluşu, Özal'ın Çin ziyaretinde açıklanacaktı.. Afganistan'ın kuzeyinde bir Türk devletinin kurulmasıyla ülkenin istikrara ve huzura kavuşabileceğini hesaplayan "Süper güç", bu girişime kesinlikle destek vermeyecekti.. Çünkü, Afganistan-Türk Devleti kurulduğunda, 11 Eylül İkiz Kuleler gösterisinin bir anlamı kalmayacaktı. ABD'nin 'ön alma doktrini"ne dayanarak Afganistan ile Irak'ın işgal gerekçeleri dayanaksız kalacaktı.
YARIN: TÜRKİYE CUMHURİYETİ- AFGANİSTAN ARASINDA “SONSUZA DEK” KAYDIYLA YAPILAN ANLAŞMA
